05 mrt Harrogate is meer dan Yorkshire Tea
Harrogate stond al langer op onze lijst om te bezoeken.
En dan bedoelen we Harrogate niet alleen het stadje zelf maar ook het gebied eromheen.
Taylor’s of Harrogate Tea
Yorkshire is het grootste “land” van Groot-Brittannië. Bekend is dat je er veel cultuur kunt snuiven, maar ook heerlijk kunt fietsen en wandelen door de nog vrijwel ongerepte natuur. Veel producten die wij ook hier kennen, komen uit Yorkshire. Denk alleen maar aan de Yorkshire thee “Taylors of Harrogate”.
Maar niet alleen thee is waarom Harrogate bekend is: wereldberoemde zwavelbronnen, een uniek echt Turks Bad, het Kursaal en Casino, het optreden van The Beatles in de jaren 60 en ook het verhaal van de mysterieuze verdwijning (enkele dagen) van Agatha Christie: ze was dus hier in Harrogate.
We horen er alles over de komende dagen. Behalve de stad zelf bezoeken we ook Ripon, Knaresborough, Fountains Abbey en Newby Hall. Met de belofte snel weer eens terug te komen, want er is nog meer te zien en te beleven.
Harrogate is een stad en heeft (met omliggende gebieden en dorpen) ruim 80.000 inwoners. Ripon dat erbij hoort en we ook gaan bezoeken, is zelfs de op een na kleinste stad van het land…
Wij waren deze keer eens niet met de trein of per ferry maar met het vliegtuig (vanuit Schiphol rechtstreeks, vanuit Brussel met een vervelende overstap…).
Wat al meteen opvalt als je in het centrum van Harrogate loopt, is de uitstraling van de stad: vriendelijk, veel natuur, bloemen en opgeruimde straten en pleinen. En ook veel monumenten uit de tijd dat Harrogate ‘the-place-to-be” was.
Agatha Christie blijkt onophoudelijk de teneur van Harrogate te bepalen: iedereen vertelt het verhaal van haar mysterieuze verdwijning …
Hotel The Old Swan en wandelen door het centrum
Hotel Old Swan
We logeerden in The Old Swan, op nog geen 5 minuten lopen van het centrum. In dit hotel logeerde destijds ook anoniem Agatha Christie.
Natuurlijk zijn we benieuwd of onze kamer de kamer is waar Agatha Christie geslapen heeft. Zou zo maar kunnen, beaamt de directeur, maar helaas weet niemand dat. Hoewel alle kamers verschillend zijn, heeft de schrijfster haar kamer niet beschreven….
In het hotel herinnert onder andere een plaquette aan het avontuur van Agatha. De meest oudere gasten vinden het allemaal heel interessant. Een aantal komt jaarlijks terug tijdens de week van de “crime”.
Wij kregen een tour met een plaatselijke gids, Claire Bostel. Zij toont ons de oude gebouwen van het vroegere badhuis en Kursaal. Er is veel cultuur in Harrogate, getuige de vele exposities, toneeluitvoeringen en optredens. Gedurende het hele jaar zijn er veel festivals, uiteraard ook een Crime- en een Literatuurfestival.
We hoorden van Claire dat de Beatles er optraden in maart 1963. Het gebouw staat er nog steeds. Ook werd hier voor het eerst (in een minder grote plaats) het Eurovisiesongfestival gehouden, met Ein Bischen Frieden van Nicole als grote (Duitse) winnaar. Mooie winkels ook in Harrogate, grote concerns zoals Marks&Spencer, ook shopping-centers als Victoria, vlak bij het station. Vooral James Street en Commercial Street zijn onze favorieten, maar juist de kleine winkels maken indruk, zo ook de antiekwinkeltjes rond het indrukwekkende Montpellier Quarter. Hier heeft de tijd stil gestaan, je waant je zo 150 jaar terug in de tijd. Met gietijzeren luifels, veel planten en gekleurde bloemen en leuke kleine winkeltjes.
En hier horen dat Yorkshire Tea nu eigendom is van Betty’s: een lunchroom-concern bekend om de uitgebreide afternoon teas, met vooral met lekkere thee, gebak en allerlei soorten cake. Het is er altijd gezellig druk.
Plaquette herinnert aan verblijf Agatha Christie
Het verhaal van Agatha Christie incognito in Harrogate horen we in Harrogate van iedereen. Het hotel heeft het verhaal het dichtst bij de bron, maar alle verhalen komen op hetzelfde neer…
Eind 1926 vertrok de man van Agatha met zijn minnares voor een weekendje weg. De schrijfster liet haar dochtertje achter en vertrok met haar auto. Deze werd een paar dagen later teruggevonden op zo’n 50 kilometer van hun huis. Veel vrijwilligers zochten samen met de politie in de buurt. Duizenden agenten onder leiding van Scotland Yard zochten en werden na tips door half Engeland gestuurd. Omdat haar huwelijksproblemen bekend waren of werden, ging men uit van zelfmoord of moord door haar echtgenoot. Maar de schrijfster werd niet gevonden. Ze hield zich maar liefst 11 dagen schuil. Ze werd uiteindelijk herkend door een lid van een muziekband. Die trad op in het luxe hotel Hydropathic (het tegenwoordige The Old Swan hotel dus) in Harrogate. De banjospeler had de schrijfster al een aantal dagen eerder herkend, maar toch zijn mond gehouden.
Haar man kwam uiteindelijk naar Harrogate om Agatha op te halen. Zij stond in de inschrijflijst geboekt als Miss Neele, dat was de naam van de minnares van haar man. Nooit is er een boek verschenen waar het voorval werd beschreven, Agatha sprak er nooit meer over…. In het Harrogate’s hotel vind je nog een plaquette die herinnert aan de verdwijning.
Harrogate is vooral bekend voor de zwavelbronnen: er werd hier wat ‘afgekuurd’:. Ruim 80 bronnen met zwavel waren er zelfs actief. En dan komen mensen op advies van hun arts hier kuren. Althans, vanaf zo’n 200 jaar geleden tot een 50 jaar geleden. En het badhuis bestaat nog steeds, zij het in afgeslankte vorm. En uiteraard gaan we er naar toe voor een ervaringssessie…
Turks Badhuis
Turkish Bath, wereldberoemde tegelwanden
Het mooiste gedeelte van het Turkish Bath schijnt bewaard te zijn. We worden welkom geheten door Bob Marcroft en krijgen uitleg hoe het allemaal werkt hier. Maar eerst vertelt hij over de speciale stenen van dit 19de-eeuwse Moors/Islamitisch gebouw, met veel tegels, stenen en mozaïekvloeren, uniek in de wereld.
Alleen op speciale dagen kun je er naakt baden, meestal is het gemengd en heb je badkleding nodig. Na het omkleden in nog typische badhokjes met gordijnen, stap je zo de eerste stoomruimte in. Daarna is het afwisselend rusten en stomen, waarbij de temperatuur steeds hoger wordt. Een koud dompelbad voltooit je ervaring… Als je dat wilt natuurlijk, want niks moet.
http://www.turkishbathsharrogate.co.uk
Naar Ripon
We nemen vlak bij het hotel de bus (hij rijdt vanaf Leeds-Bradford naar Ripon, elk kwartier) en stappen na een half uurtje uit op de markt van het kleine stadje Ripon, waar onze gastheer en gids Richard Taylor ons al opwacht bij de Hoornblazer. Althans bij diens obelisk. De hoornblazer waakt letterlijk over de bewoners. Klokslag 9 uur blaast hij op zijn hoorn. Elke dag, en dat al meer dan duizend jaar. De traditie bestaat nog steeds….
Veel volgers van de beroemde televisie-serie Downtown Abbey zullen Ripon wel herkennen. Maar het kasteel uit de serie zul je hier in de buurt niet vinden. Dat ligt ruim 380 kilometer ten zuiden van Ripon. Toch zullen de bezoekers zich in dit kleine stadje wel thuis voelen. Immers, er zijn veel gezellige eetgelegenheden, pubs maar ook drie leuke musea. En een prachtige kathedraal. Die zie je al van ver. En daar brengt gids Richard Taylor ons naar toe, in een tour, inclusief een lunch aan de markt.
Richard Taylor vertelt vol trots over Ripon, een kleine stad voor Engelse begrippen, ruim 15.000 inwoners, maar in het bijzonder ook over de drie speciale musea die het stadje rijk is. Die liggen op loopafstand van elkaar en van het centrum.
Het Workhouse Museum and Garden laat je het leven van eind 19de eeuw beleven in een soort opvanghuis voor mensen die eigenlijk niks meer te makken hadden. Indrukwekkende foto’s en ingerichte kamers met veel voorwerpen tonen je hoe zwaar deze mensen het hadden, zeker ook in dit soort opvanghuizen. Velen moesten meer dan 8 uur per dag hard werken. Het Workhouse staat hier trouwens al sinds 1770.
Police and Prison Museum
Na het bezoek aan het Workhouse Museum lopen we via mooie straatjes naar het volgende museum: het Ripon Prison&Police Museum. Hier kunnen bezoekers zelfs even in een gevangeniscel zitten. De gangen zijn verlucht met foto’s en voorwerpen, zelfs een heuse politiemotor. Maar in elk geval voel je de barre omstandigheden van de Victoriaanse gevangenisregimes. Een schandpaal en martelwerktuigen doen de rest. Geen pretje dus.
Maar de ervaring heeft ook een fun-zijde: je mag politie-uniformen passen en krijgt een goed duidelijk beeld van hoe het er vroeger aan toe ging, met steeds een link naar de huidige tijd. Richard Taylor laat ons nog even het alarmnummer bellen, daarna gaan we naar het derde museum van Ripon, vlak bij de Kathedraal:
Het Georgian Courthouse Museum is een voormalig gerechtsgebouw en dateert uit 1830! Tot 1998 was het in gebruik. In 2005 werd het een museum, waar de jonge en ook oudere bezoeker recht mag spreken. In de rechtszaal uiteraard, met veel geschriften en artefacten uit de 19de en 20ste eeuw. Het gebouw zelf is op zich tevens de moeite waard om te bezoeken….
Ripon Cathedral
Maar de kathedraal tegenover het museum lonkt nog meer. We hebben er een afspraak voor een rondleiding. Toevallig wordt er druk gerepeteerd door het koor voor de ‘even song’. Altijd mooi om mee te maken….
Het eerste dat we horen van onze gids is dat er een connectie is met Alice in Wonderland. Het blijkt dat de auteur Lewis Carroll hier regelmatig kwam, toen zijn vader hier in de 19e eeuw de kanunnik was. In de kerk vind je veel houtsnijwerken, die Lewis wellicht inspireerden.
De kerk dateert uit de middeleeuwen maar Sint Wilfred stichtte op deze plek in de zevende eeuw al een kerkje. De originele crypte is nog helemaal intact en is dan ook een van de oudste in Engeland. Veel pelgrims bezochten en bezoeken de kerk nog steeds. De kathedraal is elke dag geopend en er zijn gidsen die je antwoord geven op elke vraag.
De kathedraal kun je tegenwoordig vanuit elke hoek bewonderen, want er is met behulp van een drone een film gemaakt. Deze laten we je deels zien op een andere pagina.
Fountains Abbey en Newby Hall/Gardens
Fountains Abbey
Harrogate en omgeving kun je niet in één dag bezoeken, zelfs Japanners lukt dat niet… Dus wij verbleven er drie dagen: de eerste dag was bestemd voor Harrogate zelf, de tweede voor Ripon, de derde (en de ochtend van de vierde dag) voor Newby Hall en Fountains Abbey.
Michael Newby, directeur van Toerisme Harrogate, haalt ons op en leidt ons vandaag (en morgenvroeg) rond op en in Fountains Abbey, Newby Hall en tot slot in de eerste echte toeristische stad in Engeland, namelijk Knaresborough.
Het complex Fountains Abbey omvat behalve de ruïnes van deze bekende abdij ook nog een groot meer met “follies” onderweg. In elk geval de moeite waard om de wandeling ook te maken. Maar eerst de abdij van Fountains Abbey
Vanaf de heuvel heb je dan een mooi zicht op de toren. Wat opvalt, als je ’s morgens vroeg komt, is de immense grootheid en stilte, bijna sereen. We krijgen van Michael veel informatie over de abdij. Nog elke week zijn er archeologen en onderzoekers aan het werk. De abdij werd trouwens gesticht rond 1130 door cisterciënzer monniken. Er verbleven trouwens toen ook heel veel leken in het klooster. De eerste monniken kwamen uit een klooster uit York. Dat had alles te maken met levensstijl van de monniken daar. Een groep van zo’n 13 monniken wilde soberder leven, ook volgens de leer van Benedictus en was het niet eens met de gang van zaken in York. De groep mocht dan ook in North-Yorkshire een nieuwe abdij stichten. Die bloeide en groeide gestaag. Helaas werd de abdij rond 1539 opgeheven. Koning Hendrik VIII besloot trouwens alle kloosters in het hele land op te heffen.
Sindsdien is er verval, omdat nieuwe particuliere eigenaren er niets mee doen.
Gelukkig wordt Fountains Abbey in 1986 werelderfgoed van de Unesco. Er wordt gerestaureerd en met het grote park er omheen wordt het een attractie van de National Trust. Vergeet zeker niet om juist ook de tuinen van Dudley Park te bekijken. Je loopt in een soort lus van de abdij weg en er omheen. Mooie waterpartijen, prachtige tuinen, borders en heuse “follies” (Nederlandse term is ‘vermaakarchitectuur’) maken er een mooie wandeling van. En bijna overal zie je de toren van de abdij.
www.nationaltrust.org.uk/fountains-abbey-and-studley-royal-water-garden
Newby Hall
Newby Hall met Koninklijke familie
Newby Hall blijkt een fenomeen te zijn. En niet alleen voor volwassenen. Veel gezinnen met kinderen bezoeken het park. Voor kinderen is er veel te beleven en te doen. Newby Hall is een dagje uit, met een speeltuin, een miniatuurtreintje, activiteiten voor kinderen en expositieruimten binnen het terrein.
Wij genoten tevens van de twee expo’s die er (toen) waren…
Toen wij er waren (zomer 2016) was er een expo met poppenhuizen, met enkele zeer zeldzame exemplaren. En er liep een tentoonstelling over Teddyberen. Ook hier met bijzondere en zeldzame objecten. De expogebouwen liggen vlak bij het Garden Restaurant. Uiteraard gaan we hier eerst een hapje eten…
De Dollshouse Collection is een beroemde en unieke verzameling poppenhuizen. De collectie is het resultaat van ruim 40 jaar gepassioneerd verzamelen door Caroline Hamilton and Jane Fiddick. De miniatuurpoppenhuizen komen tot leven. Hoe raar het ook klinkt, het is soms net alsof alles leeft…. Met ruim 70 verschillende stijlen, formaten en ouderdom lijkt het een ratjetoe. Maar het tegendeel is waar. Bijna nergens ter wereld kom je zo’n gevarieerde en kwalitatieve collectie tegen.
En dan is nog de andere expo in de ruimte ernaast. Een bijzonder tentoonstelling met teddyberen. Voor kinderen? Ook, maar je staat versteld van je eigen herinneringen die hier tot leven komen…. Meer dan 1000 voorwerpen werden er mei 2016 naar Newby Hall verscheept. Met originelen exemplaren zoals die van Beertje Paddington….
Je gaat denken hoe de beren in het Nederlands heetten die hier Ruport worden genoemd of Sooty. Natuurlijk zagen we ook De beer van Mister Bean, de eerste originele Winny the Pooh en de koninklijke familie van Groot-Brittannië (als teddyberen).
Dan wordt het tijd voor een bezoek aan de tuinen en aan het kasteel. De tuinen zijn wereldberoemd en herbergen vaak zeldzame planten. De hoofdtuinman troont ons mee en vertelt zeer gedetailleerd over de exacte planning van de tuinen. En dat zijn er veel. De tuinarchitect zelf vertelt over de soort planten, de kleuren, bloeimomenten en hun samenhang tot een grote border.
Het huis zelf is in de zeventiende eeuw al gebouwd door sir Christopher Wrenn. Kater werd hetgeen zogenaamd ‘Adam’ house. Een zekere Robert Adam moest een eeuw na de bouw restauratiewerken verrichten, met instandhouding van de originele toestand. Maar er werden ook prachtige collecties toegevoegd, zoals oud Romeinse sculpturen en gobelin wandkleden. Na afloop genieten we op het terras nog even van een geweldig uitzicht. We horen dat hier ook een aantal films en series is opgenomen. De prestigieuze serie Victoria bijvoorbeeld onlangs, delen van de Peaky Blinders, maar ook Death comes to Pemberley. Mansfield Park van Jane Austin draaide zelfs helemaal hier op locatie.
www.newbyhall.com
Knaresborouh
Micheal Newby toont ons wat ooit de eerste toeristentrekpleister in Groot-Brittannië was: Knaresborough.
Visitengland.com schrijft erover: “Uitgehouwen in een rotsige kloof, ligt het middeleeuwse stadje Knaresborough wat de thuisbasis is van oudste toeristenattractie van Engeland, maar voordat u Mother Shipton’s Cave gaat bekijken moeten bezoekers eerst via het prachtige viaduct onder de vestiging doorroeien en een spelletje jeu-de-boules spelen op Knaresborough Castle.”
Een goed beeld van dit stadje krijg je alleen wandelend: je hoort dan ook bijvoorbeeld het verhaal van ‘Blind Jack’! Hoe komt een standbeeld in het midden van de stad voor een blinde? De man John Metcalf was de eerste professionele wegenbouwer, hoewel hij al vanaf zijn 6de nagenoeg blind was. Hij fietste zelfs over zijn wegen, getuige de fiets bij zijn herdenkingsbeeld…. Trouwens veel fietsen en fietsers hier, zoals verder ook in Harrogate, geen wonder want de Tour de France was er in 2014, de eerste etappe van Leeds via Ripon naar Harrogate.
Als je door het stadje wandelt, valt je een aantal kunstwerken op. Behalve een van een soort struikrover Jack zie je de meeste als bijna levendige schilderijen op ramen en deuren. Heel apart, deze Knaresborough Windows.
In feite waren het ooit blinde ramen, dichtgetimmerd vanwege de doodeenvoudige reden dat er dan minder belasting betaald moest worden, je betaalde immers belasting per raam. Er werd onlangs een plan bedacht om de historie van het stadje op een groot aantal ramen te schilderen door een aantal kunstenaars. En wel zo dat ze “levend” lijken. Trompe l’ oeil wordt deze stijl (volgens mij) hier genoemd. Zelfs recente historie is te zien op de luiken: wielrenners. En dat kan kloppen, want reed een aantal jaren geleden de Tour de France hier niet door de straten?
We komen al wandelend bij de ruïnes van het kasteel. Maar je aandacht wordt eigenlijk getrokken door het geweldig uitzicht: op het treinviaduct, de rivier de Nidd die er onder stroomt in een prachtig landschap. Mensen die over het viaduct reden met de trein hebben zo’n zelfde uitzicht naar het stadje toe…
En dan komen we bij het verhaal van de oorsprong van het toerisme hier. Er ligt een warmwaterbron hier vlakbij de Nidd. Dat water is sowieso al erg warm en geneeskrachtig, maar heeft ook de eigenschap om voorwerpen te verstenen. En plaats er dan het verhaal van een mysterieuze profetes bij en voilà, het recept is klaar…. Bezoekers kunnen tegenwoordig ook nog de grot van Mother Shipton en de bron bezoeken. Uiteraard kun je alle versteende voorwerpen ook zien (en kopen)….
Info: www.harrogate.co.uk, www.visitengland.com en www.visitbritain.com .
Perscontact: Michael Newby. michael@visitharrogate.co.uk
Auteur: Leon Balmaekers