02 jun Slovenië, een vergeten stukje hemel
Slovenië in ex-Joegoslavië
Hier te lande lijkt Slovenië nog niet erg bekend te zijn. Dat is jammer want na een eerste kennismaking blijkt al vlug dat het land een bijzonder mooie, landschappelijk gediversifieerde en cultureel boeiende vakantiebestemming is. Net zoals het veel populairdere Kroatië maakte ook deelrepubliek Slovenië deel uit van ex-Joegoslavië, maar ten tijde van de socialistische leider maarschalk Tito was het eerder een doorgangsgebied naar de zonnige kusten van Istrië en Dalmatië waar het toerisme dankzij gretig aanvaarde, westerse deviezen floreerde. Maar sinds 1991, toen het land samen met Kroatië zijn onafhankelijkheid uitriep, heeft de kleine republiek -ongeveer 1/3de van België met goed 2 miljoen inwoners – de toeristische wind in de zeilen. Dat heeft ook veel te maken met het feit dat de bloedige ‘Joegoslavische of binnenlandse oorlog’ van de jaren 90 die vooral in Kroatië en Bosnië woedde, Slovenië nauwelijks heeft getroffen. Ook al door zijn geschiedenis en nabuurschap met Oostenrijk en Italië waaide er in de toch al welvarendste deelrepubliek van ex-Joegoslavië een gunstige West-Europese wind. En dat is duidelijk voelbaar in het hele land.
Ptuj, Maribor en Bled
We starten onze reis in het oosten van het land in de regio Stajerska (Steiermark in het Duits) waarvan Maribor de hoofdstad is. Met de Oostenrijkse buur is het Sloveense Stajerska door zijn lange geschiedenis als onderdeel van het Habsburgse keizerrijk altijd verbonden geweest. Dat het landschap, de architectuur, de leef-en eetgewoonten erg Oostenrijks aandoen, hoeft dan ook niet te verbazen. Heb je als reisleider geluk dat in je groep nogal wat geschiedenisliefhebbers zitten, dan is Slovenië als bestemming echt wel ‘gefundenes Fressen’. De geschiedenis spat bij wijze van spreken van elke straatsteen en elk gebouw: als belangrijk doorgangsgebied van Europa naar de Balkan met welvarende steden aan belangrijke rivieren viel het land meermaals ten prooi aan vreemde bezetters die hun sporen achterlieten. Uiteraard passeerden de Romeinen – waar deden ze dat niet? – , maar het is toch vooral het Habsburgse Rijk (vanaf 1867 samen met koninkrijk Hongarije) dat meer dan 500 jaar lang zijn stempel drukte op grote delen van het land. En steeds was er sinds pakweg de 14de eeuw zoals overal op de Balkan de permanente dreiging van de Turken (Ottomanen) die hun macht richting westen wilden uitbreiden tot ze in Wenen in
Ptuj kasteel binnenplein
1683 finaal op hun donder kregen. Verdedigingstorens, omwallingen (of resten ervan), burchten, versterkte kerken, klokkentorens en kastelen zijn verspreid over het land vooral in het noorden en in het oosten. Wij brengen een bezoek aan Ptju op een boogscheut van de Kroatische grens. Het is een erg schilderachtig stadje met een indrukwekkende burcht op een heuvel (nu herbergt het een interessant museum met prachtige muziekinstrumenten) en een middeleeuwse binnenstad met rijk gedecoreerde burgerwoningen, enkele kloosters, een jugendstilachtig stadhuis, een Romeinse grafsteen en de Sint-Joriskerk. Aan de brede Drava (Drau) staat de autocar te wachten en even later rijden we door een zacht glooiend, pastoraal, Toscaans aandoend landschap vol uitgestrekte wijnvelden (en hopvelden want de Slovenen zijn niet vies van een flinke pot gerstenat!) naar het hart van de wijnstreek rond het dorpje
Jeruzalem en omringende wijnvelden.
Jeruzalem. In de buurt, op het wijngoed Kog, volgt dan ook een wijndegustatie. Maribor aan de voet van het Pohorje-gebergte – bij wintersporters bekend en geliefd – is net als Ptju zeker een bezoek waard. In 2012 droeg de stad de titel van Europese culturele hoofdstad en dat label lijkt bij nader toezien ook wel terecht. Met een plaatselijke gids bezoeken we de schilderachtige binnenstad met tal van prachtige patriciërswoningen en stijlvolle universiteitsgebouwen. Via de enorme kathedraal gaat het naar het Grote Plein (Glavni trg) met het oude stadhuis en heel wat architecturaal erfgoed. Alleen een schreeuwerig reclamebord van een opdringerige Duitse winkelketen en een ‘misplaatst’ verkeersbord verstoren het historisch ensemble. We dalen af naar de brede Drava in de voormalige Joodse wijk Lent met een synagoge en een paar forse torens. Langs de rivier loopt een promenade vol uitnodigende terrassen die naar een wijnmuseum leidt waar ook de oudste wijnstok ter wereld (meer dan
Bled meer en kasteel
400 jaar volgens de boekjes) te zien is. Meer naar het oosten ligt Bled, bekend kuur-en toeristenoord vlak bij de Oostenrijkse deelstaat Karinthië (Kärnten) waar al eeuwen een Sloveense minderheid leeft. Bled kennen we vanwege het hemelsblauwe meer met een kerkje midden op het eiland en een kasteel dat erboven uittorent. Het is een van de bekendste fotomotieven van Slovenië. Vlakbij ligt ook de Vintgar-kloof, een kloof van 1,6 km die door een rivier knap uitgesneden werd. We wandelen over een paadje dat onder de steile rotswanden werd uitgehouwen naast heldergroen water tot bij een waterval. Het is een van de vele voorbeelden van stukjes prachtige natuur die je in het hele land aantreft zoals dat bijvoorbeeld ook het geval is in de omgeving van het meer van Bohinj aan de rand van het Nationaal Park Triglav.
Ljubljana, de gezellige hoofdstad
Ljubljana De drie bruggen op Preseren-plein.
Ljubljana is ook weer een stad met een stamboom: de vele gebouwen in deze bruisende stad aan de Ljubljanica-rivier zijn er de stenen getuigen van. Hoog boven de stad torent een fors kasteel met wapperende vlaggen dat in de relatief kleine en ietwat provinciaal aandoende binnenstad van overal zichtbaar is. Bij een wandeling door de stad met zijn vele architecturaal waardevolle gebouwen merk je meteen dat de hoofdstad met belangrijke universiteit en tal van interessante musea erg dynamisch is. Je start het best bij het standbeeld van de nationale romantische dichter France Preseren aan de zachtroze, barokke Franciskuskerk. Een bekende naam die in Ljubljana, maar ook ver daarbuiten, telkens opduikt als het over architectuur en design gaat, is die van Joze Plecnik. De twee opmerkelijke jugendstilgebouwen in de Miclosiceva-straat die op het plein uitkomt, zijn dan wel niet van zijn hand, maar op talloze andere gebouwen in de stad heeft hij in de jaren 20 – 30 van de vorige eeuw zijn stempel gedrukt. Hij ontwierp de prachtige driedelige brug (Tromostovje) over de rivier, een van de landmarks van de stad. Ook voor het marktplein met de zuilengalerij, de universiteitsbibliotheek, het open air-podium in het voormalige klooster van de Duitse ridderorde en vele andere gebouwen tekende hij het concept. In het oude stadsdeel over de rivier staat ook de indrukwekkende kathedraal en het stadhuis met een renaissancistische loggia en een gotische gewelvenzaal. Ook al ben je hier maar even, je voelt, ook mede door de vele studenten (35 000) die vrolijk en nonchalant door de verkeersvrije binnenstad fietsen of fladderen, dat het hier leuk leven is. Over Melanija Knavs die als plattelandsmeisje hier 30 jaar geleden fotografie en design kwam studeren en nu als first lady ‘haar Donald’ vergezelt, wil onze gids Anna niet veel kwijt.
De Adriatische kust in het zuiden
Portoroz zoutpannen.
Uitvalsbasis voor enkele dagen mediterraanse flair is Portoroz aan de Adriatische kust, ook weleens de Sloveense riviera genoemd. Portoroz (Rozenhaven) is een erg populaire en toeristische trekpleister met een plejade van luxueuze veelsterrenhotels. Erg mooi is het buurdorp Piran, net zoals Izola een oud vissersdorpje dat nog erg Italiaans of beter Venetiaans oogt met zijn piazza’s en pastelkleurige palazzi. Italië (Triëste, Udine, Venezia) ligt dan ook om de hoek en de invloed van de voormalige machtige stadsrepubliek is in deze contreien overduidelijk. Veel kust hebben de Slovenen niet (een kleine 50 km), maar door zijn mediterraanse karakter, dito vegetatie en zuiderse sfeer draagt dit stukje op zijn beurt weer bij aan de landschappelijke diversiteit van het land. We wippen vanuit Portoroz ook een dagje (en heel vlot ondanks de recente moeilijkheden rond het Schengen-verdrag) de grens over naar de westkust van Kroatisch Istrië en bezoeken – jammer genoeg in de regen – het middeleeuwse
Porec Eufrasiusbasiliek.
Motovun, een arendsnest in de bergen, het Romeinse amfitheater in Pula, de baai van Lim en de Byzantijnse mozaïeken in de Euphrasiusbasiliek van Porec. Vanuit Portoroz maken we ook nog een boottochtje naar de biotoop van de ‘wolfsbaars van Piran’, een delicatesse die door de biologenfamilie Fonda op duurzame wijze gekweekt wordt. Volgt nog een bezoekje aan de zoutpannen achter het bedrijf waar het befaamde fleur de sel al vele honderden jaren geoogst wordt. Heerlijk is ook de Sloveense gedroogde gezouten ham, die hier ‘prsut’ heet. Degusteren doen we de prsut in Lokev in een bedrijf waar joekels van hammen in grote kelders hangen te rijpen. Ook de beroemde stoeterij in Lipica, bekend van de sierlijke, witte Lippizaner-paarden (denk even aan de beroemde Hofreitschule in de Burg van Wenen), staat op het programma. Twee mooie afsluiters completeren het beeld dat we vanuit Slovenië naar huis meenemen. Eerst is er het middeleeuwse kerkje in het piepkleine dorpje Hrastovlje waar de prachtige middeleeuwse fresco’s en vooral de Danse Macabre met rammelende geraamten ons herinneren aan een eindig en knokig bestaan. Vervolgens dalen we in de grotten van Postojna per trein af in de spectaculaire ondergrond waar bekende karstverschijnselen als stalagmieten en stalactieten, grillig gevormde macaronislierten, ragfijne witte en bruinrood gekleurde gordijnen voor een feeërieke sfeer zorgen.
Praktisch:
Organisatie: studiereis reisleiders Reisopleidingscentrum (ROC), Kortrijksesteenweg 733, Gent. www.rocvzw.be in samenwerking met touroperator en autocarexploitant Carolus Reizen. www.carolus.be en www.premiumtours.be
Erheen: Adria Airways vanuit Brussel op Ljubljana. www.adria.si/en
Rondreis met luxeautocar Premium Tours TopView met chauffeur en directeur Carolus/Prima Tours Marc Hoeks.
Verblijf en service in hotel Habakuk (5*) in Maribor, Golfe in Bled (4*) en Hotel LifeClass & Spa Slovenija in Portoroz (5*) waren onberispelijk.
Ook de verschillende maaltijden, zowel de klassieke Sloveense landelijke keuken als de internationaal georiënteerde, vaak mediterraanse keuken, wist nooit te vervelen.
Info Slovenië: www.slovenia.info
Tekst en foto’s: Guy Meus