12 apr BOA VISTA, Kaapverdië
Zonzekere vakantiebestemming in volle ontwikkeling.
Vanaf het begin van deze 21ste eeuw is het strand- en watertoerisme tot ontwikkeling gekomen op twee eilanden van Kaapverdië, namelijk op Sal (bekend om de zoutpannen) en op Boa Vista. Na de coronacrisis – toen er omzeggens geen enkele internationale toerist was – is het toerisme opnieuw sterk in opmars. Hoogtijd om nu een bezoek te brengen, alvorens het massatoerisme er echt zal doorbreken. Wij genoten van de zogenaamde No Stress op de zonzekere vakantie-bestemming Boa Vista, en maakten kennis met de prachtige natuur en zeer gastvrije bevolking.
Inleiding op Kaapverdië
Onafhankelijkheidsmonument in het centrum van Sal Rei
De naam van het Afrikaanse Kaapverdië (= Cabo Verde) is afgeleid van het Senegalese voorgebergte Kaap Verde of Groene Kaap, dat het dichtstbijgelegen (en meest westelijke) punt van het Afrikaanse vasteland is. De archipel was tot in 1975 een kolonie van Portugal. De Portugezen ontdekten de onbewoonde eilanden omstreeks 1460 en het werd nadien een belangrijke handelspost.
Kaapverdië telt 10 eilanden, waarvan 1 onbewoond. De geografische coördinaten situeren zich tussen 14°30’-17°30’ NB en 22°30’- 25°30’ WL. Het eiland Boa Vista ligt op 16°NB en 23°WL. De hoofdstad Praia (ca. 155.000 inwoners, met de enige universiteit van de staat) ligt op het eiland Santiago. Er zijn tal van boot- en vliegtuigverbindingen tussen de eilanden onderling.
De Kaapverdische Eilanden werden op 5 juli 1975 (= Onafhankelijkheidsdag) samen met Guinee-Bissau onafhankelijk en in 1980 werd het van dit laatste Afrikaanse land (na een staatsgreep) afgesplitst als een zelfstandige republiek en parlementaire democratie. Kaapverdië werd lid van tal van internationale organisaties, waaronder de Wereldhandelsorganisatie WHO in 2008. Het waren vroeger zeer arme met droogte bedreigde eilanden met veel emigratie.
Demografie en levensstandaard
Vandaar dat er grote Kaapverdische gemeenschappen in het buitenland wonen: ca. 500.000 in de USA, 150.000 in Portugal … en zelfs meer dan 31.000 in Nederland (vooral in Rotterdam, meer bepaald in Delfshaven). In België wonen de meeste Kaapverdianen in Antwerpen.
Anno 2022 telde Kaapverdië 593.149 inwoners met een bevolkingsdichtheid van 138 inwoners/km². De bevolkingsgroei is zeer groot met hoge geboorte- (16,7 ‰) en lage sterfecijfers (5,7‰). In 1900 waren er 143.929 inwoners, in 1970 = 199.902, in 2018 = 568.373. De bevolking bestaat voor 70% uit mulatten (meestal afkomstig van een Europese vader en een Afrikaanse moeder). 78,7% is katholiek.
Typische kruidenierswinkel
De levensverwachting (van de zeer jonge bevolking) bedraagt heden ongeveer 77 jaar, en de alfabetisering bedraagt zo’n 70%. De vroegere zeer hoge werkloosheid is recent sterk gedaald (8,5% in 2021). De index van de menselijke ontwikkeling (HDI) scoort in 2021 (meest recente cijfer) 0,662 (op 1) en is daarmee land nr.128 op een totaal van 191 (vgl. België = 0,937 op nr.13). Opmerkelijk is wel de recente continue verbetering van de levensstandaard en daardoor is Kaapverdië sedert 1 januari 2008 geen MOL (= minst ontwikkelde landen) meer, maar behoort het tot de groep van de lage midden-inkomens landen. De sterke groei van het toerisme biedt meer economische kansen voor de bevolking om er te blijven wonen. Het GDP per capita bedraagt 3.446$ (alle cijfers komen uit de World Data Atlas). Het minimumloon bedraagt amper 100 euro, maar dit is aanzienlijk meer in de grote hotels (ca. 350 euro voor een receptionist en 250 voor een ober).
De belangrijkste handelspartner voor import en export is (uiteraard) Portugal. Kaapverdië moet zeer veel producten invoeren en is ook sterk energie-afhankelijk van het buitenland.
Geografie
De Kaapverdische eilanden zijn een van oorsprong vulkanische archipel in het centrale deel van de Atlantische Oceaan op ca. 16° ten noorden van de evenaar op zo’n 500 km van de Afrikaanse kust (Senegal). De totale oppervlakte bedraagt 4.033 km². Er zijn 2 geografische regio’s: de Bovenwindse (met o.m. Sal en Boa Vista)(vooral met NO-passaat-winden) eilanden en de Benedenwindse (met o.m. Santiago met de hoofdstad Praia).
Het schrale extreem droge binnenland
Klimaat: Kaapverdië heeft een tropisch klimaat met zeer geringe neerslag (gemiddeld 6 à 19 regendagen per jaar), dus extreem droog: vandaar een overwegend xerofiele plantengroei. Volgens de klimaatindeling van Köppen heeft men er een tropisch A en droog B-klimaat. Boa Vista scoort max. 130 mm N jaarlijks, maar de laatste jaren viel er omzeggens geen regen. Sal en Boa Vista zijn zeer onderhevig aan de NO-passaat: de wind komt bijna altijd uit het noordoosten. Dit is hinderlijk om te zwemmen in de Atlantische Oceaan, maar wel positief voor het windsurfen en behaaglijk voor de toeristen die daardoor wat afkoeling krijgen. De zeetemperatuur op Boa Vista bedraagt min. 23°C. De beste reistijden zijn april-juni en oktober-half december. Maar eigenlijk is het er het hele jaar door zeer aangenaam om een zonzekere vakantie door te brengen! Het beste seizoen voor de windsurfers is van december tot februari.
Landbouw: er is zeer weinig landbouw op Kaapverdië omwille van het sterk bergachtige reliëf: exotische vruchten, koffie en rode wijn op het eiland Fogo (met de actieve vulkaan Pico do Fogo 2829 m). De visserij (kabeljauw, tonijn, zwaardvis) wordt gestimileerd, en de veeteelt is vooral gebaseerd op geiten. Het bekendste lokale biermerk (= pils) is Strela. Kaapverdië moet zeer veel voedsel invoeren.
Toeristische ontwikkeling
Typisch café met terras
De toeristische ontwikkeling is van zeer recente datum. De 2 toeristische eilanden zijn Sal (dat vlakker is en waar mijn inziens minder te bezoeken valt) en Boa Vista. Begin jaren ’70 waren er op Kaapverdië amper 5.000 luchtvaart-passagiers per jaar… in 2020 waren het er 313.225. In 1997 telde men op Kaapverdië ca. 45.000 internationale toeristen, in 2017 al 716.775, in 2019 = 758.000, maar door de coronacrisis een sterke terugval tot ca. 180.000 in 2020.
Sedert de zomer van 2022 terug een sterke groei. 90% van het internationale toerisme situeert zich op Sal (54,8%) en op Boa Vista (36%): deze zijn bekend voor het strandtoerisme in meestal zeer grote all-inclusive hotels. De herkomst van de internationale toeristen op Kaapverdië (weliswaar in 2017): 1. Britten (31,3%), 2. Duitsers (11,5%), 3. Nederlanders en Belgen (samen 11,5%), 4. Fransen (7,7%) en 5. Portugezen (7,5%).
In de bidonville van de hoofdplaats Sal Rei
De Italianen begonnen al met investeringen in het toerisme vóór de opening van de luchthaven (°2007). Het duurzaam toerisme wordt wel gestimuleerd, zoals bij de RIU-hotelketen (die opgericht werd op Mallorca in 1953). Deze Spaanse hotelgroep heeft 3 hotels (met vijf sterren) op Boa Vista: RIU Karamboa (°2008) is de eerste vestiging, RIU Touareg (°2011) is het grootste hotel van het eiland (voor ca. 2.000 gasten), en de Riu Palace Boa Vista opende in 2018. Men logeert dus vooral in hotels op Boa Vista, maar stilaan worden er meer appartementen en villa’s gebouwd door projectontwikkelaars, vooral in de buurt van de hoofdplaats en Praia de Chaves. Positief is het feit dat er relatief weinig criminaliteit is op het eiland, maar een wandeling solo in de bidonville van Sal Rei zou ik toch niet aanbevelen.
Muziek en dansen is van groot belang voor de bevolking van Kaapverdië. Vooral de morna is wereldbekend. Dit is een trage nostalgische (folk)muziekstijl, die lichter en vrolijker is dan de Portugese fado. Gecreëerd door Eugénio Tavares (1867-1930), werd de morna populair in de jaren ’60 en wereldberoemd door o.m. Cesária Evora (1941-2011), de diva op blote voeten met haar overbekend liedje Sodade. Bij de folklore vermelden wij het Carnaval in Mindelo op het eiland São Vicente.
Het eiland Boa Vista
Typische strandstalletjes met tal van souvenirs
Het eiland (met ca. 16.000 inwoners) heeft een bijzonder karakter met kale bergen (= hoogste punt is de Monte Estancio 390 m), een kleine woestijn, prachtige kusten en uitgestrekte grindvlakten. Er zijn tal van parelwitte stranden, met meestal een krachtige wind en een wilde zee met hoge golven. De meeste (hotel)stranden hanteren daarom het vlagsysteem (rood = niet zwemmen in zee). Het eiland heeft als slogan “No Stress”… de naam komt voor op tal van souvenir-strandstalletjes. Afdingen (tot ongeveer de helft van de prijs) is er de boodschap!
Boa Vista is een bestemming voor trektochten en windsurfers. Men kan ook Quadtochten maken en duiken in de koraalriffen. Er zijn geen gevaarlijke dieren op Boa Vista (en voor Kaapverdië in het algemeen). De zeeschildpadden komen alleen ’s nachts tevoorschijn komen. Broedplekken o.m. bij de Praia de Chaves. Men kan ze vooral spotten in de zomer, en alleen ’s nachts tijdens een begeleide wandelexcursie. Er zijn ook boottochten om walvissen te spotten in de Atlantische Oceaan, en dit vooral tijdens de winter.
Biodiversiteit op het eiland Boa Vista
Hotel RIU Palace Boavista
Wij logeerden all-inclusive (de meest voordelige formule!) in het schitterende 5* hotel Riu Palace Boavista. Het strandhotel heeft schitterende buffetten en 3 themarestaurants Steakhouse Sal Rei, Japans Mitsuki en Gourmet Krystal. Dit hotel is echt een parel aan de kroon van de Spaanse hotelgroep RIU. Directielid Daniel Arencibia Robaina was bereid voor een interview: de Palace werd in 2018 geopend, maar moest vanaf maart 2020 tot september 2021 volledig sluiten wegens de corona-crisis. Het hotel (met 505 kamers) moest echter verder onderhouden worden en men probeerde het personeel te behouden en een opleiding te geven. Er werken niet minder dan 400 personeelsleden: keurig in het uniform, zeer vriendelijk en beleefd, en met een opvallende talenkennis! Daniel vertelde ons dat de klantvriendelijkheid en duurzaamheid voorop staat in het Palace-hotel. Toch kan men niet uitsluiten dat omzeggens alles moet ingevoerd worden, vooral uit het buitenland. En dit heeft natuurlijk een hoog prijskaartje en is op zich weinig duurzaam. Toch is de toerismesector een geschenk uit de hemel voor dit eens zo arme land. Nu is RIU zelfs na de overheid de belangrijkste werkgever op het eiland.
Genieten op het strandterras van de RIU Palace Boavista
Excursies
Aangezien het wegennet (men rijdt er rechts) zeer beperkt is, en slechts enkele recent geasfalteerd werden, kan men best kiezen tussen ofwel een georganiseerde excursie met terreinwagens (4×4) via een touroperator (b.v. met TUI), ofwel zelf een chauffeur met terreinwagen huren. Wij kozen voor deze laatste mogelijkheid: het is voordeliger en hierbij komt het geld direct ten goede van de lokale bevolking. Daarenboven leert men veel meer over de maatschappij en levensstandaard van de bewoners.
De kleine kleurrijke Hoofdplaats Sal Rei (=”Koning van het zout”) telt ongeveer 10.000 inwoners, maar er is weinig te bezoeken. Het grote centrale plein Praça Sal Rei is volop in vernieuwing. Er zijn enkele eenvoudige winkeltjes en een kleine overdekte openbare markt. Het llhéu do Sal Rei is een onbewoond eilandje vóór de kust van de hoofdplaats met overblijselen van een fort uit begin 19de eeuw. Het is een populaire plaats voor de lokale bewoners die er tijdens het weekend gaan picknicken. Men kan vanuit Sal Rei mooie strandwandelingen maken tot aan de Praia de Chaves. In de hoofdplaats is het toerismekantoor na de coronacrisis nog steeds niet heropend. Buiten het centrum rijzen verschillende sociale flatgebouwen op. De overheid probeert daarmee de arme bidonville te ontlasten en de bewoners een beter wooncomfort te garanderen. Ook het onderwijs wordt sterk gestimuleerd. Wij zagen zelfs dat het University college gefinancierd werd met steun van de Vlaamse hogeschool Thomas More.
Zicht op het vissershaventje van Sal Rei
De zeegrotten aan de Praia de Varandinha
De prachtigste witte zandstranden liggen aan de westkust en zuidkust, zoals de Praia de Chaves (met o.m. 2 RIU hotels), de Praia de Varandinha (met kleine zeegrotten), de Praia de Curralinho en vooral de Praia de Santa Monica (in het ZW), dat tot ’s werelds mooiste wordt gerekend. Men kan het strandtraject afrijden met een terreinwagen. Het is omzeggens overal gevaarlijk om te zwemmen wegens de hoge golven. Opgelet: projectontwikkelaars zijn volop bezig in de buurt van Praia de Santa Monica, o.m. met de bouw van het Melia hotel (is omwille van de coronacrisis nog steeds niet voltooid). Het grootste hotel van Boa Vista is de RIU Touareg ligt verder nabij de Praia de Lacaçao.
Een populaire excursie brengt ons naar het fotogenieke scheepswrak van de Cabo Santa Maria, dat vast ligt te roesten nabij het strand aan de woeste en ongerepte noordkust Costa de Boa Esperança (is tevens een natuurreservaat met broedplaatsen van de zeeschildpadden). Het Spaans vrachtschip verging hier in 1968 en het zal langzaam maar zeker in de Atlantische Oceaan verdwijnen… .Vanuit Sal Rei neemt men eerst de weg naar de in 2005 heropgerichte kapel van OLV van Fatima, gefinancieerd door een rijke Italiaanse familie.
Scheepswrak van de Cabo Santa Maria
Hoofdstraat van Fundo das Figueiras
Wij doorkruisten ook het extreem droge binnenland, met hier en daar wat primitieve landbouw en enkele kleurrijke dorpen zoals Fundo das Figueiras. Eigenlijk is er zeer weinig toeristisch te beleven, maar het is wel een belevenis om kennis te maken met een dergelijk aride landschap.
Een absolute must is een tocht naar de Deserto de Viana, het prachtige stukje Sahara op het eiland. Te bereiken met een terreinwagen vanaf het typische hooggelegen kleurrijke dorp Rabil, dat bekend is om het aardewerk.
Praktisch
Boa Vista is ongeveer 6u vliegen met TUI Fly in combinatie met het eiland Sal (dat op 15 minuten vliegtijd ligt van Boa Vista). De kleine nieuwe internationale luchthaven Aristides (°2007) op 6 km van Sal Rei is de mooiste van Kaapverdië.
De Deserto de Viana
Een internationale paspoort is vereist (moet nog 6 maanden geldig zijn na datum van de terugreis). Een visum is niet meer nodig, wel betaalt men een luchthaventaks (TSQA taks) bij aankomst in de luchthaven (deze is meestal al geregeld door de touroperator bij een pakketreis). Ter plaatse moet er ook een verblijfstaks betaald worden (ongeveer €2,5 per nacht per persoon).
Tijdverschil: in de zomer is het 3u vroeger dan in België, in de winter 2u.
Taal: Portugees, en thuis spreekt men een soort Creools (= Crioulo). De jongeren in de toerismesector spreken vlot andere talen (vooral Engels, maar ook Frans, Spaans, Duits, Italiaans).
Munteenheid: de Kaapverdische Escudo (CVE). 100 CVE = ca. 1 euro. Maar overal wordt de euro zonder problemen aanvaard. Deze vakantiebestemming is nog bijzonder goedkoop.
Medische voorzieningen zijn zeer beperkt. Inentingen zijn niet vereist. In maart 2023 waren er geen corona-maatregelen van toepassing.
Elektriciteit: 200V en stopcontacten met gewone stekker.
Souvenirs = wat houtsnijwerk (zoals de schildpadjes), objecten met schelpen (armbandjes!), beetje textiel, en allerlei producten met de vermelding No Stress (zoals sokken, mokken, …).
Aanbevolen reisgids: De Groene Reisgids “Kaapverdië Weekend” (alhoewel de naam slecht gekozen is … er gaat toch niemand voor een weekend naar daar!). In het Nederlands, uitgeverij Lannoo, 2019, 145 blz. met uitneembare kaart.
Websites:
Meertalige interessante informatie op: www.caboverde.com / www.caboverde-info.com / www.capeverde.com / www.visitr-caboverde.com
www.riu.com (contact Daniel Arencibia Robaina = palace.boavista@riu.com)
Tekst en foto’s: Patrick De Groote