23 mrt De Zilte Zaligheden van Zeeland
Zeeland is dé strandprovincie langs de Noordzee bij uitstek. Goed voor 650 kilometer kust waarvan 70 kilometer wit zandstrand. Voeg daar nog eens de meeste zonuren van Nederland bij en je begrijpt waarom zoveel toeristen afzakken naar dit vlakke land dat letterlijk in zee ligt. Vijf eeuwen geleden stond zelfs nog echt onder water. Slikken en schorren ondergingen de invloed van de getijden. Stormen zorgden voor een bewogen geschiedenis. Zeeland is een verhaal van inpoldering, herdijken en waterwerken . Van ‘voor en na’ de Watersnood. Van verkavelingen volgens de gulden snede. Van havens en historie, watersport, wandelen en fietsen . Om in de natuur vogels, bruinvissen en zeehonden te spotten. Of om te genieten op een terrasje bij een bolus of een palingbroodje.
Landgoed Rijckholt
Barbara’s B&B Rijckholt Geersdijk
Uitvalsbasis voor onze trip is Landgoed Rijckholt in Geersdijk. Een mooie buitenplaats, goed bereikbaar en dicht bij de zee en het Veerse Meer. Dit Landgoed biedt een perfecte locatie voor partijen, maar ook voor kleine familieweekends of grotere familie reünies. De Bed & Breakfast Barbara heeft 21 kamers, is mooi landelijk gelegen, waardoor het klein en gezellig aanvoelt. Geen tv noch radio, waardoor het er heerlijk rustig is. Na enkele passen ben je zo in het restaurant, waar ook de ontbijtruimte is. Chef Jaco tovert schitterende culinaire Zeeuwse hoogstandjes op tafel. De zaak telt 32 couverts en er zijn 2 zaaltjes van 8 en 14 personen. De kaart is seizoensgebonden. Er wordt gewerkt met regiogroentjes, lokale producten, vis en schelpdieren, naast vleesgerechten. Je kan kiezen uit een menu, maar ook à la carte tafelen.
Schapenfokkerij Oosterstein
Schapenboer Fokkerij Oosterstein Guus de Regt
Een bijzonder streekproduct is het Noordbevelam. Dit draagt zelfs het regionale keurmerk ‘Zeker Zeeuws’. De schapen van Fokkerij Oosterstein uit Kats grazen op zilte grond waardoor dit lamsvlees een geheel eigen smaak krijgt. De zorgvuldig geselecteerde lammeren (tussen 3 en 6 maanden) worden geslacht bij Slagerij Verburg in Kortgene, die deze uitsnijdt en tot mooie pure producten verwerkt. Het ‘Noordbevelam’ is een kruising van Suffolk en Texelaar. Vrouwelijke lammetjes smaken lekkerder, ze hebben ook al iets meer vet. De schapen krijgen vrije uitloop over 60 Ha dijk aan de Oosterschelde en in het 20 ha grote natuurlandschap. De ooien lammeren hier heel het jaar door een truukje van de boer. Er is constant vraag naar, ook uit ons land. Zo’n 200 lammetjes gaan naar de lokale slager , de rest vertrekt naar grote slagerijen in het binnenland. Jammer is dat er voorlopig geen opvolging voorzien is voor deze fokkerij.
Slagerij Verburg
Ambachtelijke slagerij Cor en Corine Verburg Kortgene
Slagerij Verburg in Kortgene is de vierde generatie slagers. Men staat voor ambachtelijk vlees van de beste kwaliteit. Er wordt bv gelet op het feit of de runderen, lammeren, varkens en kippen een goed en gezond leven hebben gehad. Een leven zoals vroeger. Denk aan superieur rundras als Limousin, lams uit Kats, alles Zeeuws gecertificeerd. Dus geboren, geslacht en verwerkt op Noord Beveland. De vleesproducten worden volgens de moderne normen geslacht en in de traiteurafdeling werkt men voornamelijk met verse en biologische ingrediënten via het vario coocking center.
Landbased viskwekerij “Kingfish Zeeland B.V
Omdat de zgn. ’wilde visserij’ alsmaar meer onder druk komt te staan, biedt de aquacultuur een uitstekend alternatief. Tenminste indien binnen de kweekinstallaties de optimale omstandigheden worden bewaakt. Kingfish startte 3 jaar geleden in Kats . Ohad Maiman (CEO) en Janneke van der Linde (operations/sales) gaan voor de Pure Pacific Yellowtail (Kingfish / Hiramasa). Dit is een vissoort die te vergelijken is met de stevige bite van tonijn. De vis heeft een delicate smaak die niet extreem is.
Viskwekerij Kingfish Zeeland B.V.
De kleur van de filets is lichtroze/wit. M.a.w. een veelzijdige vis die in Zeeland op het land in een gesloten systeem en duurzaam wordt gekweekt door Nederland grootste viskwekerij. Daarbij reduceert het bedrijf wind en solar waardoor heel wat aan energie wordt gerecupereerd. Toch blijft de Yellowtail een duurder product . Maar 15 procent in de horeca werkt ermee. Daarnaast zoeken de chefs naar additionele vissoorten om financieel in balans te blijven. Onlangs haalde Omad Maiman voor zijn Pure Pacific Yellowtail de Horeca Innovation Award op Horecava .
Chefkok Mart Scherp , restaurant Scherp in Middelburg
Ook ambassadeur- kok Mart Scherp van het gelijknamig restaurant uit Middelburg is fan. Volgens Scherp is deze vis zeer bijzonder en veelzijdig te bereiden wegens zijn smaakbeleving, de mooie vaste structuur en de duurzame kweek. Denk daarbij o.a. aan voeding met andere afvalvis, het zuivere Oosterschelde water en als alternatief voor tonijn. De buikwand is vetter en dus uitstekend voor sushi en sashimi, luidt het. “ De vis kan gerookt worden, zoals zalm, kort gegrild/gebakken in pan of op BBQ, rauw als tartaar, dungesneden en gemarineerd, of kort “gegaard” in citrus”, aldus Mart Scherp.
Rusthoeve Agrarisch Innovatie & Kenniscentrum
Agrarische innovatie op Proefboerderij Rusthoeve Colijnsplaat
Het Agrarisch Innovatie en Kenniscentrum Rusthoeve (Proefboerderij) is een akkerbouw bedrijf gevestigd op Noord-Beveland (Zeeland) aan de voet van de Zeelandbrug te Colijnsplaat.
Rusthoeve faciliteert onderzoek en demonstraties in akkerbouw– en groentegewassen op het gebied van o.a. rassen, bemesting en ziektebestrijding.
Bij aankomst blijken de proefvelden nog ondergeploegd. Hier worden op ca 100 ha, gewas- en bemestingproeven uitgevoerd, ten dienste akkerbouw. Daarnaast lopen er tal van, onderzoeksopdrachten, projecten en is er effectief nog ruimte voor akkerbouw. De Rusthoeve telt 6 medewerkers en voorziet de telers in brede informatie. Zo worden er bv themabijeenkomsten georganiseerd voor de sector. Tal van projecten lopen via Interreg, zijn ‘biobased’ en kennen nieuwe innovatieve technieken via smart farming, bodembeheer, teelt en klimaat. Denk daarbij aan GPS- tracking en remote Sensing. Er worden 80 gewassen opgevolgd in de Biobased Innovation Garden, goed voor 1,2 Ha plant- en zaaigoed. Dit is werkelijk dé kraamkamer van nieuwe gewassen . Supergoed lopen testen rond quinoa , chia, naast verschillend knollen : oca, machua, yacon. Voorlopig betreft dit nog nicheproducten. Meest kansrijk op de markt vormen momenteel de zoete aardappel , naast pastinaak . Nog te onderzoeken zijn amarantkruiden en sorghum graan. Verwacht wordt dat deze binnen 5 jaar courant op de markt te vinden zijn.
Alleszins wil de Rusthoeve de agrarisch sector motiveren om te bouwen op een circulaire wijze, via biobased materialen. Doel is te komen tot een efficiënt gebruik naast productinnovatie en samenwerking met de sector, zodat op termijn een overgang wordt gemaakt naar de circulaire – biobased economie.
Maatschap Steendijk “De Korenschoof”
Maatschap Steendijk De Korenschoof Kamperland 1
Deze bio boerderij uit Kamperland zweert sinds 2003 bij tarwe en spelt voor de bio bakker, pompoenen op de versmarkt , uien en tot slot aardappelen voor de frietconsumptie. Twee jaar terug kwamen de geiten erbij. Zij zorgen voor de natuurlijke bemesting van de zware kleigrond. De kringloopcirkel is nu rond. Met de grond die ze beboeren past het prima om gras en klaver voor de dieren te telen. In de stal vindt men 800 geiten, vooral voor de melkproductie en deels voor de slacht. Geitenvlees is hip geworden. De Korenschoof is lid van de Coöperatie ‘Bio Goat Meat’. Een deel van de melkproducten gaan richting Frankrijk waar men er zachte kazen van maakt. Verse geitenmelk kan op het hof worden gekocht na afspraak. Het bedrijf werd door Ekoland bedacht met de 1e prijs voor biologische tarweteelt en genomineerd voor agrarisch ondernemer .
Boutiquehotel Hof van Alexander
Vier sterren voor Het Hof van Alexander Ingrid Tsakonis – Ettema en Aad Jonas
Ingrid Tsakonis, eigenaresse van Hof van Alexander, baat samen met dochter Anaïs, toptalent in de dressuurwereld, te Kerkwerve succesvol een viersterrenhotel uit. Ingrids echtgenoot Marius kocht in 2012 een oude boerderij. Die werd fraai gerestaureerd met respect voor de oude delen . Daarnaast kwam er een nieuwbouw, met manege, congrescenter en restaurant, welke perfect aansluiten bij het hoofdgebouw. De vroegere camping en plek voor campers is behouden. De locatie is uniek, want pal aan een natuurgebied, waardoor het een leuke uitvalsbasis vormt voor fietsers, wandelaars en vogelspotters. Het complex biedt ruimte aan 16 luxe kamers met keukentje ( koffiezet De Longhi, magnetron en koelkast),welkomstwijntje op tafeltje, kluisje in de kast. De badkamer, in even strak design als de kamer, heeft een regendouche. In 2016 wordt de combinatie hippisch centrum en restaurant opgestart. Chef Alwin Steiger is lid van Eurotoques. Hij voert een Frans- Nederlandse keuken en biedt de gasten zijn ‘Menu Confiance aan. De wijnkaart is Spaans. Het restaurant is niet alleen toegankelijk voor gasten, maar ook voor passanten en eilanders, heet het. Men telt veel Belgen en Duitsers onder het cliënteel. Daarnaast staat het complex open voor feesten en conferenties. Binnenkort opent dochter Anaïs een hippisch trainingscentrum , dat van september tot april sportgericht op clinics inzet en dit om winter te overbruggen, Voor de paardenliefhebbers nog dit: binnenbak van 20 m x 60 m , 20 boxen met vaste kasten en camerabewaking, paard te volgen in de kamer. Let wel: geen ruitertoeristen tijdens de zomer , tenzij groepen.
Wijnhoeve de Kleine Schorre te Dreischor
Wijnhoeve de Kleine Schorre in Dreischor
In 2001 zag Wijnhoeve De Kleine Schorre het Zeeuwse licht. In samenwerking met het gerenommeerde Luxemburgse wijnbedrijf Cep d’Or voert wijnboer Johan van der Velde een strenge selectie van druiven door. De keuze van de druivenrassen is gebaseerd op een aantal criteria. Eén daarvan is dat de wijnen naadloos aan moeten sluiten op het zalige dat Zeeland sinds jaar en dag te bieden heeft .Hier komt Guus de Jong in beeld. Hij verzorgt het Proeflokaal. De zilte zaligheden bestaan uit: mosselen, de Oosterscheldekreeft, oesters, platvis, lamsoor en zeekraal. De keuze van de druivenrassen is daarom gevallen op de Pinot Gris, Pinot Blanc, Rivaner en Auxerrois. Momenteel zijn er al 42.000 wijnstokken geplant. Het is ergens logisch dat men op Zeeland wijngaarden vindt. Want het is het zonrijkste deel van Nederland, met een intens gezonde lucht en weinig nachtvorst, noch hagelneerslag. De zilte bries zorgt voor weinig schimmel. De terroir is kalkrijk door de vele schelpen. Eigenlijk te vergelijken met delen van de Luxemburgse Moezel . Daar heeft wijnboer van der Velde zich gedurende 3 jaar dan ook het vak eigen gemaakt. Vendage verte en dus arbeidsintensief, want 80 procent is handwerk. Er wordt 50 hl per Ha geoogst. De Kleine Schorre werkt met vrijwilligers in de pluk. Ze worden betaald in wijn en een mooi feest. Momenteel is er een wachtlijst 2 jaar! De wijnen kennen een uitgesproken kenmerk van fruitig en fris. De bubbels ‘Brut de Zélande’ worden gebotteld in Luxemburg, voor de andere wijnen komt er een externe mobiele bottelmachine aan te pas. In de schuur van de Wijnhoeve zijn de kelder en het proefdomein ondergebracht. De cuves in inox blijken leeg bij ons bezoek, want de Brut de Zélande en de blends 2017 zijn klaar : 7 wijnen, alle met eigen karakter, waaronder blends maar ook millésimes. Geleverd wordt aan de betere horeca en wijnspeciaalzaken. Wie businessclass met Air France – KLM vliegt kan daar exclusief de Rivaner proeven. Air France – KLM is afnemer van een kwart van de productie. Die Rivaner is fris in de neus, gras, opgepompt met appel, komkommer en peper. Hij biedt mooie zuren. Ook de andere wijnen zijn meer dan een aanrader waard.
Streek- en landbouwmuseum Goemanszorg .
Streek- en landbouwmuseum Goemansburg
Goemanszorg ligt ook in Drieschor. Daar wordt je ontvangen door Brigitte Scheppers (horeca) en Gerard Barendse (secretaris van het bestuur). Het museum is tevens een fietscafé, met terras en kleine horecaplaats. Het werd 4 jaar terug heringericht. Toen is er een keuze gemaakt uit de talloze schenkingen. Wat expliciet Schouwen – Duiveland naar voren brengt en waar dit eilanddeel voor staat krijgt nu vorm in vier thema’s. Eerst is er aandacht voor het product ‘meekrap’. Dit handelsgewas was tot in de 19 eeuw hét handelsmerk voor de streek. Uit de wortels haalden de kunstschilders de rode kleur, idem voor textiel kleuring. Nu is ‘meekrap’ alleen nog te bewonderen in de tuin van het museum. Het lijkt een beetje op kleefkruid . Toen de natuurlijke door synthetische kleurstof werd vervangen zakte de markt van ‘meekrap’ in elkaar. Vlas was ook belangrijk voor de streek . Dreischor was hét vlassersdorp tot in de jaren ’50 van vorige eeuw. En het wordt nog steeds gekweekt. Maar intussen moet men tegen de import van Russisch vlas concurreren. Ook vormt het Zeeuws trekpaard een thema in huis. En tenslotte brengt men de geschiedenis van Schouwen- Duiveland door de eeuwen heen in kaart: vanaf het ontstaan , over de stormvloeden, tot de inpoldering. Zo kan men zien hoe het eiland is veranderd door de tijd . Hierbij hoort uiteraard tal van landbouwalaam. Een kleine cinemaruimte brengt filmpjes tussen 10 tot 20 minuten naar keuze. Het museum Goemanszorg is gehuisvest in een monumentale boerderij die meer dan 300 jaar oud is. Het blijkt een rijksmonument , is authentiek en de inrichting dateert uit de periode van 1920. Zeer speciaal is wel de zgn ‘doorloop’. Men mag hier alles openen, van de kast met linnengoed in de ‘goede kamer’ tot de modeboekjes in het opkamertje. Buiten wachten nog werktuigen. Tot slot is er een wisseltentoonstelling. Die wordt dit keer gewijd aan 65 jaar watersnood . Destijds vielen 1837 slachtoffers op Schouwen – Duiveland. De impact van die ramp op het eiland is zo groot dat men vandaag nog spreekt van ‘voor’ en ‘na de watersnood’, zoals elders ‘voor en na de tweede wereldoorlog’ . De. expo toont de Impact op leven nadien: het veranderde landschap, transport, het boerderijleven met de nieuwe functionele hoeves enz. Aanpalend aan het museum is er een ankerplaats met rustplekken waar men verhalen over landbouwhaventjes e.d. kan beluisteren. Het Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg hoort tot een cluster van 8 musea Rond de boerderij ligt een kruiden- en bloementuin en een hoogstamboomgaard.
VVV-Inspiratiepunt Renesse.
Balth Roessingh VVV Inspiratiepunt Renesse
VVV- Inspiratiepunt Renesse, wordt o.a. bemand door ‘Eilandmarketeer Simone Romijn en Sonja van der Voet (Marketing en PR) Het is de grootste VVV- vestiging van Zeeland. De ruimte is ten volle benut en barst van inspiratie met muren vol indrukwekkend mooie beelden van Schouwen-Duiveland, films, teksten, gedichten en allerlei ‘interactives’ die de gast verleiden zelf het eiland te ontdekken. Het inspiratie punt VVV kadert in een breder masterplan. Renesse wil een heuse familiebadplaats worden. Vorig jaar werd er al een winkelwandel boulevard richting het strand aangelegd, er is de tuin van Renesse en binnen 2 jaar krijgt het centrum een facelift
De VVV verandert ook van optiek, nl van informeren naar inspireren, opdat de toerist op weg gaat met concrete tips op maat.
In samenwerking met de Vereniging Musea Schouwen-Duiveland zijn prachtige vitrines over de Schatkamers van Schouwen-Duiveland gerealiseerd; ook kun je Zeeuwse sieraden en een speciaal vervaardigd paeremes van het Zeeuws Museum bewonderen. Er is met hulp van Zeker Zeeuws een interactieve en smakelijke opstelling opgezet waar je kennismaakt met culinair Schouwen-Duiveland. Ook is er een indrukwekkende watersport- videowand gerealiseerd en een wand waar korte filmpjes van het Watersnoodmuseum je verleiden tot een museumbezoek. In samenwerking met Nationaal Park Oosterschelde is een periscoop gemaakt die een kijkje in het onderwaterleven van de Oosterschelde biedt. Het gaat duidelijk over beleving en interactie. Tijdens het seizoen is het kantoor altijd open, buiten het seizoen alleen tijdens de weekends.
Vitro Plus
Vitro Plus en ViVi Burgh – Haamstede
Vitro Plus is het geesteskind van John Bijl. Het bedrijf is gevestigd in Burgh- Haamstede. Vitro Plus is wereldmarktleider op het gebied van weefselkweek van varens. Zo’n zeventig procent van de varens wereldwijd komt uit Zeeland. De streek blijkt een ideaal klimaat voor het afnemen van sporen zodat die kunnen uitgroeien tot heuse varens. Het vraagt wel een heel proces van sterilisatie en andere handelingen in de zgn. ‘groeikamers’. Hierdoor kan men 20 miljoen varens zonder bestrijdingsmiddelen en met weinig gebruik van water na 20 weken als topproduct naar 50 landen exporteren. Vitro Plus past de kweekmethode van de varens sinds enige tijd ook toe op groenten en kruiden. Dochteronderneming ViVi heeft een kweekfaciliteit gebouwd waar onder led- licht een krop sla gekweekt kan worden zonder bestrijdingsmiddelen en met slechts een halve liter water in plaats van de gebruikelijke veertig. Deze technologie voor voedingsmiddelen is echt de toekomst, want in 2050 zal men niet alleen met een voedseltekort worden geconfronteerd, maar ook met plaatsgebrek. We zullen dan met 9 miljard mensen zijn op deze aardkloot. Het is dus zaak om nu al van kassen buiten, naar gebouwen, binnen te gaan, waar men weefsel- en sporenkweek tot stand brengt. Ook het gebrek aan landbouwgrond en de insecten die resistent worden tegen bestrijdingsmiddelen vragen straks om een andere aanpak. ViVi heeft de oplossing: zelf kweken in huis, 1 zaadje is 1 krop sla. Straks wordt er verder geëxperimenteerd met andere groenten. Tomaat ligt moeilijk, wegens de lange duurtijd. Maar wanneer het project slaagt, kan men op termijn in huis een alternatieve groentetuin aanleggen tegen 600 euro , goed voor 10 jaar. Getipt wordt ook op verenigingen van eigenaars die samen aankopen zullen doen voor hun flatgebouwen. Momenteel kent ViVi nog één nadeel wat betreft duurzaamheid: de plastic bakjes. Hoe dan ook, de sla wordt inmiddels reeds verkocht in diverse restaurants. In 2016 won ViVi de Zeeuwse Pioniers Prijs.
Perscontact: Balth Roessingh info@jcom.nl
Auteur: Jempi Welkenhuyzen
Foto’s: Anne Marie Jacob