06 aug Salzburg, de onvergetelijke Mozartstad en UNESCO-Werelderfgoed
Intro
Salzburg, gelegen aan de rivier Salzach, is één van de meest bezochte Oostenrijkse steden. Na de Keltische oorsprong kwam er een Romeinse nederzetting Iuvavum in de 1ste eeuw n.Chr. Het is een bijzonder aangename, chique en aantrekkelijke stad en is met 155.000 inwoners de 4de grootste van het land (na Wenen, Graz en Linz). Het is tevens de hoofdstad van de gelijknamige deelstaat.
Mozartplatz met in het midden het standbeeld van Mozart
De oude binnenstad is kleinschalig en op mensenmaat. Hoewel dit laatste relatief is: de toeristische overdruk is echt enorm en Salzburg hoort zeker thuis in het rijtje van de internationale massatoeristische steden zoals Venetië, Dubrovnik, Amsterdam en Brugge. De relatief kleine barokke Altstadt (aan de linkeroever van de Salzach) is sinds 1997 erkend als Unesco Werelderfgoed. Salzburg wordt omwille van de looks en de sfeer ook wel de meest noordelijke Italiaanse stad genoemd. Prachtige pleinen met fonteinen, de ligging aan de rivier, de vesting in de hoogte, het zeer verzorgde autovrije centrum … kortom, een stad om van te houden!
De Dienst voor Toerisme is gunstig gelegen aan de Mozartplatz (met het standbeeld van ’s werelds beroemdste componist) en geeft enkele folders uit met stadswandelingen rond thema’s zoals Mozart, creatief Salzburg, en Salzburg Instagram.
Mozartstad
Mozart-geboortehuis: de zaal met als thema zijn reizen
Het wonderkind Wolfgang Amadeus Mozart werd geboren in Salzburg op 27 januari 1756. Het geboortehuis aan de beroemde Getreidegasse is een enorme trekpleister en het meest bezochte museum van Oostenrijk. Het is trouwens één van ’s werelds oudste musea, opgericht in 1880. Ons inziens veel te druk en veel te duur, maar ja, het stond op de bucketlist! Op 3 verdiepingen (alleen de derde verdieping werd bewoond door Mozart en zijn ouders) maakt men kennis maken met het leven en het veelzijdige oeuvre van Mozart. Er hangen originele portretten, er worden originele documenten tentoon gesteld, alsook zijn “Tafelklavier” (een soort piano) en zijn eerste viool toen hij nog een kind was.
Op 13-jarige leeftijd startte zijn carrière als violist bij het Hof (= Residenz) in Salzburg. In 1781 verhuisde hij naar Wenen en werkte er als pianist. Hij componeerde niet minder dan 22 opera’s (zoals de Toverfluit, Le Nozze di Figaor, Cosi fan tutte). Hij was een echte reiziger … hij bezocht vele steden in Europa, zoals de kaart in het museum verduidelijkt: hij ondernam in totaal 17 reizen en was daarbij 3.720 dagen weg van huis … dit was 1/3de van zijn leven!
Hij overleed in armoede op 5 december 1791 … amper 35 jaar oud. Het – eveneens in Salzburg gelegen – Mozart-Wohnhaus is ook te bezoeken maar is veel minder bekend: hier heeft hij gewoond van 1773 tot en met 1780.
Salzburg, die Bühne der welt
Dit is de slogan van toerisme Salzburg! En terecht, want Mozart is waarschijnlijk de beroemdste componist uit de wereldgeschiedenis. Het is pas veel later dat Salzburg postume eer betoonde aan Mozart, met de oprichting van een standbeeld in 1842 op de Mozartplatz. Richard Strauss besloot om een festival te organiseren omtrent Mozarts werken. En zo vond op 20 augustus 1920 de eerste editie plaats van de wereldberoemde en Prestigieuze Salzburger Festspiele op de Domplatz onder leiding van dirigent Max Reinhardt. Intussen is het festival uitgebreid met ballet, lyrische en dramatische uitvoeringen, en concerten. En het klassieke thema werd uitgebreid met barok en hedendaagse muziek. De editie van dit jaar vind plaats van 20 juli-31 augustus 2023.
Festung Hohensalzburg
De Kapitelplatz met de bekende sculptuur Sphaera en bovenaan de Vesting
Deze indrukwekkende vesting werd vanaf de 11de eeuw gebouwd op een dolomiet-rots onder het gezag van aartsbisschop Gebhard van Salzburg, en werd daarna stelselmatig uitgebreid. Neem gemakkelijkheidshalve de Festungs-kabeltram (oorspronkelijk uit 1892) heen en terug. De vesting torent 120m uit boven de Salzach rivier en biedt onvergetelijke zichten op Salzburg en omgeving. Het vernieuwde parcours in de vesting boeit zeker ook de kinderen. Eeuwenlang was het een defensieve vesting voor de aartsbisschoppen. In het Burgmuseum worden de portretten van de aartsbisschoppen getoond. In 798 n.Chr. werd Salzburg een aartsbisdom en in de 13de eeuw kregen zij de waardigheid van “prinsen van het Heilig Roomse Rijk der Duitse Natie”. Rijkdom verwierven zij door de exploitatie van de nabijgelegen zoutmijnen in de Salzkammergut. De Salzach werd trouwens gebruikt voor het zouttransport. Men kan er ook de pracht en de praal zien van de staatsievertrekken, met o.m. de Gouden Kamer met een merkwaardige kachel. Er is ook een Wapenzaal en een afdeling gewijd aan de Eerste Wereldoorlog. Salzburg werd trouwens in 1944/5 getroffen door 15 Amerikaanse bombardementen,waarbij ook de Dom werd getroffen. Keizer Franz-Joseph beëindigde de militaire functie en stelde de Vesting open voor de toeristen in 1861.
Maquette van Salzburg en de Unesco-erkenning
Kunst en cultuur
Salzburg Museum Neue Residenz: sterk aanbevolen als inleiding bij het bezoek van Salzburg, over de kunst- en cultuurgeschiedenis, maar ook over toerisme, de inwoners, de stadsontwikkeling, en thema’s zoals Mythos Salzburg, Salzburg uniek en de Unesco-erkenning. Dit interessante museum (opgericht in 1834) ontving de Oostenrijkse Museumprijs in 2007 en de Europese in 2009. Het toerisme ontwikkelde zich snel in Salzburg sinds de opening van het oude hoofdstation (1861) – dat naast het moderne Hauptbahnhof in de moderne stad (rechteroever) ligt – en nog steeds te bewonderen is met zijn zogenaamde romantisch historische stijl.
De Domplatz (gezien vanaf het terras van het Salzburg Museum) met links de Dom en in het midden de Residenz
De Dom aan de Domplatz is de oudste barokkathedraal ten noorden van de Alpen en werd ingewijd in 1628: zelfs met de Salzburg-card moet men er nog extra inkomgeld betalen (zoals wij al dikwijls bij kerken hebben ervaren! Moet men dus voor een gebed ook aanschuiven en betalen?). De orgelconcerten van de Dom zijn populair.
Een topper is ook het in 2004 voor toeristen geopende DomQuartier, met een prachtige rondgang in het enorme gebouwencomplex van de machtige (en nogal wereldse) prins-aartsbisschoppen. Bezoek er de Residenz (de barokke Staatsievertrekken uit de 18de eeuw, waar o.m. Mozart ook heeft opgetreden als kind), de Residenzgalerie (opgericht in 1923 als culturele troef naast de Salzburger Festspiele; vooral met Europese schilderijen uit de 17de-19de eeuw), het Dommuseum (orgel, schatkamer, binnenzicht op de Dom, rariteitenkabinet) en het Museum St.Peter (van de benedictijnenabdij). Kortom 1.300 jaren kunst, muziek en architectuur passeren hier de revue … een adembenemende belevenis!
De populaire Alter-Marktplatz met linksboven Café Tomaselli
Op de Kapitelplatz kan men niet naast de moderne en fotogenieke sculptuur Sphaera (met vergulde bol, en een beeld van een man) kijken van de Duitser Stephan Balkenhol.
Verder zijn er in Salzburg nog tal van kerken (met als bekendste de Stiftskirche Sankt-Peter en de Franziskanerkirche) in de oude binnenstad, het Schloss Mirabell met de tuinen (op de rechteroever), en de universiteit die werd opgericht in 1623 (en vooral bekend was voor geneeskunde).
Bekende musea zijn verder het Museum der Moderne (Mönchsberg) en het Haus der Natur (= Natuurhistorisch Museum).
“Geniessen”
Shoppen is een must in de mooie en sfeervolle Getreidegasse (de huizen zijn er 4 à 5 verdiepingen hoog) met de smeedijzeren uithangborden met de namen van (veelal) exclusieve (dure) winkels. Hier kan men ook de typische Oostenrijkse klederdracht met de Dirndl en Lederhosen kopen. Er zijn mooie interieur/design winkels in het shoppinghart met de pittoreske Judengasse, de Linzergasse en de Alter Markt.
De Getreidegasse is de belangrijkste winkelstraat: let op de smeedijzeren uithangborden
Verder zijn er tal van tearooms en koffiehuizen (= een Oostenrijkse traditie!), met het Café Tomaselli (sinds 1700) als bekendste, gelegen aan de sfeervolle Alter Marktplatz. Uiteraard kan men in het luxe Hotel Sacher de beroemde chocolade sacher-taart proeven (maar dit hadden wij al vroeger in het originele huis in Wenen gedaan). De hotels zijn – zoals te verwachten – duur, maar buiten de stad en ook in het nabije Duitse Bad Reichenhall (tevens kuuroord) is het wel betaalbaar.
De (elektrische) boottocht van 40 minuten op de (nogal snel stromende) Salzach met de Salzburg Stadt Schifff-fahrt is leuk maar geen must… ons konden de zichten op de Altstadt nog het meest bekoren.
Bij het verlaten van het wondermooie Salzburg kochten we nog in het hoofdstation enkele Mozartkugeln… de beroemde praline of bonbon die in 1890 werd uitgevonden. Het is een heerlijke mix van fondant chocolade met nougat, marsepein en pistache. Dat was nog even na-geniessen van een schitterende (zonnige) dag in een cultuurstad die men nooit zal vergeten. Trouwens het bekendste dessert van Salzburg, de Salzburger Nockerl, moeten wij nog ontdekken … wij hebben dus een geldige reden om (hopelijk volgend jaar al) terug te gaan!
Vertrekpunt van de boottochten op de Salzach en zicht op de Altstadt
Praktische info:
De Salzburg Card is sterk aanbevolen: men heeft de keuze tussen 24 (= €27) , 48 (= €35) of 72u (= €40). Men kan daarmee de drukte aan de kassa’s vermijden! Het zeer goede en efficiënte openbaar vervoer is erbij inbegrepen. www.salzburg.info
Perscontact: Inez Wizany, Sales & Marketing Managerin : Wizany@salzburg.info
Tekst en foto’s: Patrick De Groote