11 dec Vlaamse sporen in Haarlem
Haarlem noemt zich niet onterecht de meest Vlaamse stad van Nederland. Tussen 1580 en 1630 kende Haarlem een grote immigratiegolf uit Vlaanderen omwille van de vervolging van de protestanten en de nood aan deskundige hulp bij de heropbouw van Haarlem na een verwoestende brand in 1576. Het aantal inwoners steeg van 14.000 in 1570 naar 40.000 in 1622 waaronder vele Vlaamse inwijkelingen.
Twee tentoonstellingen herdenken deze periode.
Frans Hals Museum: Nieuwkomers – Vlaamse kunstenaars in Haarlem
Schilder-Boeck (Archief Noord-Hollands Archief)
Het Frans Hals Museum organiseert regelmatig tentoonstellingen gerelateerd aan Vlaanderen, vooral onder impuls van de voormalige Vlaamse directeur Ann Demeester (nu hoofd van Kunsthaus Zürich).
Frans Hals is trouwens een inwijkeling: geboren in 1582 in Antwerpen en in 1585 samen met de familie Hals gevlucht naar Haarlem. Frans kreeg in Haarlem een schildersopleiding van de eveneens ingeweken Karel van Mander. Frans Hals is bekend voor zijn portretten en schuttersstukken. Voor deze tentoonstelling kwamen er van hem 7 bijzondere in bruikleen naar Haarlem
Hoofdpersonages in de tentoonstelling zijn naast Frans Hals en Karel van Mander: Lieven de Key, Esaios van de Velde, Adriaen Brouwer en Pieter Claesz.
Pieter Claesz Vanitas Stilleven (Frans Hals Museum)
Van Karel van Mander is vooral zijn ‘Schilder-boeck’ belangrijk, een bron over kunst rond 1600, zijn schilderijen hadden meestal een historisch of religieus onderwerp. Het boek is uit de bibliotheekcollectie van het Noord-Hollands Archief.
Lieven de Key was een belangrijke ‘stadsmetselmeester’: hij tekende de plannen voor een nieuwe vleugel van het Haarlemse stadhuis, de Vleeshal, de klokkentoren van de Sint-Annekapel, … Esaios van de Velde was de grondlegger van het realistische ‘Hollandse landschap’. Pieter Claesz is bekend om zijn stillevens, Adriaen Brouwer om zijn herbergtaferelen.
Als getuigen van de bloeiende nijverheid uit die periode zijn een linnenpers, servetten van linnendamast en sierschotels tentoongesteld.
Deze tentoonstelling loopt t/m 8 januari 2023.
Info: https://www.franshalsmuseum.nl/nl/event/vlamingen-in-haarlem/
Perscontact: Marijke Koeten m.koeten@franshalsmuseum.nl
Tentoonstelling ‘Vlaams Haarlem‘
Noord-Hollands Archief
Het Noord-Hollands Archief, gehuisvest in de mooi gerestaureerde Janskerk, wijdt een tijdelijke tentoonstelling aan de Vlaamse inwijkelingen. De Janskerk, deel van een Johannieterklooster, is de oudste in zijn oorspronkelijk vorm gebleven kerk van Haarlem.
Enerzijds door de godsdienstvervolging en anderzijds door de verwoestende stadsbrand waren niet alleen kunstenaars maar ook ambachtslieden uit de Zuidelijke Nederlanden meer dan welkom. In deze tentoonstelling gaat de aandacht naar deinvloed die de komst van nieuwe bewoners op een stad kan hebben. Tevens wordt de link gelegd met de actuele situatie van migranten. Migratie is van alle tijden.
De helft van de bevolking bestond begin 17e eeuw uit allochtonen, waaronder velen uit West-Vlaanderen waar een bloeiende textielindustrie bestond. Ook uit Wallonië kwamen migranten, de begijnhofkerk werd een Waalse Kerk met diensten in het Frans (zelfs vandaag nog).
De tentoonstelling is grotendeels gebaseerd op de linnenproductie. Kortrijkse wevers, bekend om hun kennis van het damastweven, introduceerden de vlasteelt. Ingeweken Vlamingen bekleedden belangrijke bestuursposten, zoals de Kortrijkse textielproducent Quinrijn Jansz Damast die burgemeester werd.
Het productieproces wordt in de tentoonstelling uitgebeeld op lange uitgerolde stukken weefsel verwijzend naar het bleken zoals het vroeger gebeurde.
De tentoonstelling loopt t/m 13 januari 2023.
Info: https://noord-hollandsarchief.nl/nieuws/nieuwsoverzicht/1148-vlaams-haarlem
Perscontact: Annebelle Arntz annabelle.arntz@noord-hollandsarchief.nl
Vlaamse sporen – Wandelen langs Vlaamse invloeden in Haarlem
Vleeshal: Architect Lieven de Key
De VVV van Haarlem heeft ter gelegenheid van deze tentoonstellingen een kleine brochure met tekst van Hugo Rau uitgegeven met een wandelroute die je langs ‘Vlaamse architectuur’ brengt. Zo passeer je enkele bouwwerken van Lieven de Key (de imposante Vleeshal, de rechtervleugel van het stadhuis), je loopt door straten wiens namen herinneren aan de Vlaamse textielnijverheid (Wolstraat, Korte en Lange Lakenstraat, Voldersgracht, Drapenierstraat) en huizen van Vlaamse inwijkelingen, zoals ‘Int Wapen van Maseick’ (anno 1610). De gevel van het in 1931 gebouwd huis in opdracht van een Brugse apotheker geeft de verbondenheid weer van Haarlem met Vlaanderen met de portretten van Lieven de Key, Hans Memling, Hubert en Jan van Eyck, Dieric Bouts en Frans Hals (Kruisstraat 26 – foto header)
Info: https://www.visithaarlem.com/
Perscontact: Tamara Muller tamara@haarlemmarketing.nl
Tekst: Didier Van Houts