29 aug Wijnreis in Limburg: Van plukken tot proeven
Mes Amis
De ‘Mes Amis’ 2017 is gekozen tot één van de drie beste witte wijnen bij de keuring der Lage Landen. En voor het tweede jaar op rij scoren ook de B. Limburgse wijnboeren . Die wordt georganiseerd door het Wijninstituut Nederland. Er werden 20 Belgische wijnen ingezonden. Aan Waalse zijde waren het er zes. Daarbij haalden 14 wijnen een medaille. Goud gaat naar de Chardonnay ‘Krachtig’ 2017 van het Wijndomein Kitsberg (Heers) Zilver was voor Chardonnay Barrique van Domein Crutzberg. Zij haalden ook brons voor hun Cuvée Speciale M 2017. Haalden ook brons Wijndomein Gloire du Duras (St. Truiden), Domein Hoenshof (Borgloon) en Sassenbroek (Hasselt). Binnenkort volgt de Vlaamse Sommeliers Vereniging met haar keuring. Dat is op Megavino (Heizel) van 19 tot 21 oktober.
Wijnkasteel Joyce Van Rennes en Maurice Warnier
Niet voor niets dat Annaline Doelen van Wijnrestaurant ‘Mes Amis’ en sommelier Maurice Warnier (Vinteur) de handen in elkaar slaan om het culinaire wijntoerisme in Limburg op de kaart te zetten. Onder de slogan van ‘Mijn- naar Wijnbouw’ hebben de beide Limburgen zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een volwassen wijnregio die met de BOB- gecertificeerde wijnen niet moet onder doen voor een regio als de Bourgogne in Frankrijk, of de Piemonte in Italië. En dus zijn vanaf nu wijnreizen een feit. Dat kan individueel per scooter of auto, maar nog beter kun je één en ander beleven in groep met een busje of touringcar. En dit vanaf het uiterste punt in NL Limburg nl. St.Martinus Vijlen tot het B. Limburgse Wijnkasteel Genoelselderen bij Riemst. Sommelier en vinoloog Maurice Warnier heeft de beide Limburgen in 5 regio’s opgedeeld waar minimaal 4 wijnbedrijven in de buurt van elkaar gevestigd zijn. Hierdoor blijft de reistijd tussendoor beperkt . Per trip staat er één bezoek aan een wijnbedrijf op het programma. Daar vindt een rondleiding plaats met proeverij. De wijnmaker (of stand-in) vertelt dan zijn of haar verhaal. Vervolgens worden de gasten mee genomen naar minimaal 3 andere wijngaarden. Hier kan men onder deskundige uitleg enkele wijnen van die gaarden proeven. Ze worden in een koelbox mee gebracht, incl. glaswerk en iets om erbij te knabbelen. Namens de wijngaardenier volgt dan het verhaal. Welke gebied er wordt bezocht is afhankelijk van het wijnbedrijf: is het open (zondagen meestal niet), kan men als kleine groep tot 8 personen aansluiten bij een andere groep? Welke wijnboer krijgt de voorkeur van het publiek? Er zijn in B. Limburg o.a. contacten met het Wijnkasteel, met Schorpion en wijndomein Aldeneyc, om enkele te noemen. Het vertrek gebeurt steeds vanuit ‘Mes Amis’ Maastricht . Daar gaat en eindigt de zgn. ‘Tour de Terroir’. Hiervoor moet je een 3,5 uur uittrekken.
Mes Amis
Wij startten met een aperitief, ‘De Pareltjes van Anneline’ die ze samen met wijnboer Stan Beurskens heeft ontwikkeld. Hij bestaat deels uit Cabernet Conti, Cantor en Monarch. Fris en droog. Doelen baat ‘Mes Amis’ al 17 jaar uit en is het enige wijn- spijsrestaurant in de brede regio. Daarbij staan er zeer mooie internationale wijnen op de kaart, maar zweert ze sinds jaar en dag vooral bij de lokale, Limburgse godendrank. Bij een huisgerookte makreel, waterkersbavarois, marshmallow en linzensalade hoort een Auxerrois 2016 van Wijngoed Overst uit Voerendaal, zo blijkt. Krachtig in de mond. En de filet van het Limburgs landvarken , gnocci en crême van paarse wortel en boontjes krijgt een ‘Rouge de Planck’ uit Slenaken. Hoewel de Regentdruif op hout is gelagerd, overleeft de wijn niet echt bij het gerecht omwille van iets teveel peper in de saus.
‘Mes Amis’ ligt in het zgn. ‘Quartier Latin’ van Maastricht, waar ook de Academies hun stek hebben, op twee minuten van het Vrijthof, hartje centrum. De zaak telt 30 zitplaatsen beneden en een zaaltje van nog eens 30 plaatsen op de bovenverdieping. Men verrast je met seizoensgebonden regionale producten waarbij je kunt kiezen van 4 tot 7 gangen. Zelf noemt Annaline zich een ‘middenklasse’ restaurant, maar ze past beter in een hoger segment , vind ik. Hoe dan ook, ze ontvangt je als gast en je gaat er weg als vriend! En niet omdat er toevallig een autobusje klaar staat voor de wijnreis.
Omdat het wijntoerisme een toegevoegde waarde kan betekenen voor de gastronomie en straks ook de hotelsector wordt betrokken via allerlei arrangementen, organiseert Maurice Warnier sinds kort deze wijnreizen. Er wordt al wijn verbouwd in Limburg sinds de tiende eeuw, einde van de Frankische tijd, maar aangezien hier ook de Romeinen vertoefden, weten we zeker dat het nog langer is. Hoe dan ook, door het Frans protectionisme in de 18e eeuw werden de druivenranken in onze contreien gerooid en moesten we wachten tot de 20e eeuw wanneer Jean Bellefroid in Kerniel bij Borgloon de zgn. ‘Bérbier’ of ‘Vroege Loonse’, een rode druif, aanplantte. Hij gaf het wijnvirus door aan verschillende Vlaamse en Nederlands- Limburgse wijnboeren. En zo deinde de wijnvlek letterlijk uit over de provincies. Daarenboven blijkt de opwarming van de aarde met ongeveer 1,6 graden goed te zijn voor onze frisse wijnen. Volgens Warnier zorgt het Kempisch plateau en de zandgrond daarbij voor een bepaalde termiek, die gunstig is voor de wijnbouw.
St.Martinus Vijlen
We zetten, zoals gezegd, koers richting Vijlen. Naar Wijngoed St. Martinus. Onderweg vallen de Limousin runderen en de zwarte schapen op in een weids landschap. Je waant je hier niet in Limburg, nochtans bijna op de grens met Aken. Via een kleine holle weg ‘Rott 21’vinden we het innovatief modern wijnbedrijf van Stan Beurskens. Stan begeleidt en adviseert vele gaarden bij de vinificatie. Ervaring kreeg hij in Chili en Z. Afrika. Daarom werkt hij graag met hybride rassen. Hij bottelt momenteel 75.000 flessen en werkt ook voor derden. Het gebied omvat 13 Ha wijnstokken, proeftuin inbegrepen. Denk aan druiven als Monarch, Pinotin, Cabernet Cortis, Johanniter..Drones controleren de wijngaard! Beurskens werkt voor zijn kenniscentrum met 4 oenologen, 5 keldermeester en 8 wijnbouwtechniekers. Je proeft zijn passie. Passie is zijn baan! Daarbij staat duurzaamheid heel sterk voorop. Zo werkt hij o.a. met citroenmelisse in plaats van sulfiet bv. En doet hij aan waterherwinning. Alle druivenresten worden gecomposteerd, kunstmest komt er niet aan te pas. St. Martinus ontvangt jaarlijks 8000 bezoekers in kleine groepen. Die worden 18 meter onder de grond meegenomen, waar de modernste machines en wijntonnen en – tanks 3 witte , 1 rode en 1 rosé herbergen. Tijdens het gesprek ontlokt men hem een boude uitspraak: “ Binnen 100 jaar bestaat er geen Chardonnay wijn meer. En dat omwille van de verstrengde Europese wetgeving. Ook zal het klimaat anders zijn en de klant een ander smaakpalet kennen. “ Beurskens vermoedt dat Sauvignon Gris een alternatief gaat vormen.
Het Limburgse landschap
Op de terugweg passeren we Wahlwiller, het enige wijndorp in NL- Limburg dat jaarlijks ook echte wijnfeesten organiseert. We laten Lemiers bij Vaals rechts liggen, de abdij van de Benedictijnen nodigen nochtans toeristen uit hun klooster te bezoeken en rijden via het Gulpenerland naar het dal van de Maas, richting Riemst. Onderweg horen we nog dat er een ‘barrel aged’ wijnbier is gebrouwen uit St. Martinus en de krachtige ‘Wintervrund’ van Gulpen: ‘Gulle Tinus’. Onze sommelier Maurice vertelt over de ‘opgedroogde zeeën’ waardoor de Vaalser Berg ontstond en de hoge concentraties mergel en schelpjes. Uitstekende terroir dus. De Maas heeft het landschap bepaald en door de processen van uitslijting zijn er terrassen ontstaan met kiezelafzetting, zand en silex. Löss werd aangevoerd met de wind. Ook een uitstekende ondergrond dus waar wijnstokken perfect op gedijen.
Niet voor niets ligt hier op Slavante bij Maastricht dan ook de oudste wijngaard van Nederland. De gaard wordt beheerd door hobbyisten en op de St. Pietersberg is een wijnwandeling uitgezet.
Die nemen we niet, we rijden verder naar de Kasteelstraat waar het Wijnkasteel Genoelselderen wacht.
Van Rennes
Ontvangst Wijnkasteel
Het eerste kasteel dateert van de 12e eeuw en werd volledig gerestaureerd door Jaap en Jeanne Van Rennes. Een wandeling door het park met zijn eeuwenoud arboretum en een rozentuin van wel meer dan 1000 rozen vormen het decor . In het oude koetshuis staat een ultramoderne wijnpers, er is de stokerij voor het zgn. ‘levenswater’, de Mare de Genoels als het ware, de wijngaarden en de nieuwe kelders. Het hele landgoed is goed voor 250 hectare, waarvan 10 procent wordt aangewend voor de wijnbouw. Genoelselderen werkt met eigen waterbronnen uit het nabijgelegen bos, aldus Joyce Van Rennes. Zij maakt de wijn. Vader Jaap komen we onderweg tegen, tuffend op een landbouwmachine. Na zijn leven als groothandelaar in de horeca is hij hier helemaal in zijn sas. “Het is een bijzonder jaar, “ vertelt de dochter. “Geen vorstschade, goede bestuiving, 25 graden celsius in april. Dat betekent een maand eerder snoeien. Ja, de jonge stokken moesten extra worden bewaterd tijdens de grote droogte, maar verder alles o.k.” Ook hier geen herbiciden, noch insecticiden, wel kunstmest en machinaal schoffelen. Opvallend, er moet gewaakt over de Pinot Noir, want het zgn Suzukivliegje is gesignaleerd. Dat prikt een gaatje in de druif, waardoor die gaat oxideren. Dus veel ontbladeren is de boodschap. Ook opvallend: stroomdraad! Maar dat blijkt tegen de dassen en de evers te zijn. In de kelder proeven we het resultaat van al het werk. Dit jaar kent de wijn een ander evenwicht, zeg een meer Zuiders karakter, een ‘full climate wine’, zoals dat heet. Van Rennes is er niet echt gelukkig mee, want de klant kent immers de wijnen. In tegenstelling tot Beurskens gelooft zij wel in de Chardonnay op lange termijn. Joyce is dan ook een klassieke wijnmaker. Ze levert zo’n 100.000 flessen. Onlangs haalde men nog voor de Mousserende Wijn 2008 een belangrijke prijs in China!
Apostelhoeve
Apostelhoeve
Geen tijd voor een bezoek aan de bekende grotten van Riemst. Time is money! Dus zetten we terug koers naar Maastricht. Naar de Apostelhoeve, buur van Chateau Neercanne., op de grens met Kanne, deelgemeente Riemst; De hoeve ligt boven op de Louwberg, in het verlengde van de Cannerberg, westwaarts in het Jekerdal, op zo’n 67 meter boven de zeespiegel. Aan de overzijde is de Sint Pietersberg de buur. Ik waan me een moment echt in Frankrijk! Het is een rijksmonument. Fruitteler Hugo Hulst legde er in 1970 van vorige eeuw de eerste wijngaard aan. Dat leverde toen 1500 flessen op die vandaag niet echt tot een succes zou worden gerekend. Intussen zet zoon Mathieu zijn werk succesvol verder en ook de volgende generatie steekt een handje toe. Pinot Gris,Müller-Thurgau, Riesling, Auxerrois en een blend staan op de prijslijst. Ze hopen ooit nog Pinot Noir te gaan maken, maar nu uitsluitend wit volgend de klassieke methode. Er staan 5500 stokken per hectare en het bedrijf is 11 hectare groot. Tel zelf maar uit. Dat levert 80.000 flessen op. Door het Jekerdal kent men hier een gunstige ligging. Het dal is een microklimaat, zeg maar. En de terroir bestaat uit Maastrichts krijt. Mijn interesse gaat uit naar de Pinot-Barrique, maar Mathieu laat ons het middensegment degusteren, nl. de Cuvée Xll, een unieke blend van Auxerrois, Müller-Thurgau en Pinot – Gris, welke prijs- kwaliteit zijn plaats in het gamma zeker verdient. Brede geur, exotisch wit en rood fruit, geconcentreerd met halflange afdronk. Een goede begeleider voor asperges, durf ik te opperen. En de heer des huizes vult aan met de glimlach: maar ook salades, pasta, kalfsvlees en kaas.
Hoeve Nekum
Hoeve Nekum
Op naar het eindstation. Overbuur Math Bollen bewoont de monumentale hoeve Nekum beneden in het dal. De vierkantshoeve dateert van 1600 en was de jongste dertig jaar een bedrijf voor melkkoeien. Sinds 1988 van vorige eeuw staan er wijnstokken op 5,5 hectare landerijen, goed voor 30.000 flessen. Bollen maakt wit, rood en rosé, ook mousserende, zoals ook alle andere collega’s trouwens. En net zoals de andere wijnboeren viel hij tijdens diverse keuringen in de prijzen. De wijngaarden liggen op de Oost- en de Zuidhelling van de Jekervallei. Er blijft nog 40 hectare over voor akkerbouw. Bij Nekum hebben ze pinot Blanc, solaris, rivaner, auxerrois, riesling, pinot noir en gewürztraminer. In het glas proeven we hoe de riesling hier door de jaren hier een evolutie heeft doorgemaakt. De auxerrois is voller dan de rivaner,de rosé is prachtig. Op dit landgoed wordt er bio gesnoeid waardoor de trosjes er luchtig trosjes bij hangen. Hier eindigt onze wijnreis. En moet het nog gezegd: het was een heel leerrijke en leuke dag!
Het was sjiek om samen met Maurice en Annaline in de voetsporen te stappen van de wijnbouwers in de beide Limburgen. Wie dat ook eens wil doen, kan kiezen uit diverse formules.
All-in: Limburgse gaarden per personenbus in combinatie met de lunch , proeven van wijnen en een rondleiding met uitleg in de wijnkelder kost 100 euro. Voor meer informatie: www.mesamis.nl
Perscontact: Mes Amis en Vinteur mail@mesamis.nl
Auteur: Jempi Welkenhuyzen
Foto’s: Anne Marie Jacob