09 jan Bezoekerscentrum Lieteberg groeit stap voor stap uit tot hét Belevingscentrum Biodiversiteit Lieteberg
Bezoekerscentrum Lieteberg, één van de toegangspoorten tot het Nationaal Park Hoge Kempen, ligt in een voormalige zand- en grindgroeve te Zutendaal. Daar aan de Stalkerweg stampten imkers in het begin van de jaren ’90 vorige eeuw een centrum voor de carnicabijen uit de grond. Dat groeide intussen uit tot een heus expertise- en bezoekerscentrum rond bijen, vlinders en andere insecten.
Het bezoekerscentrum kende recent een uitbreiding, waardoor ik word verwelkomd door directeur Sofie Wyns in een gloednieuwe onthaal- en polyvalente ruimte. Hier wordt de toon rond de lokale biodiversiteit meteen gezet. “Lieteberg was aanvankelijk een plek waar imkers zich ontmoetten. Grote gangmaker was Raymond Lambie. Er kwam een infokantoortje bij en zo is deze locatie stelselmatig uitgegroeid tot wat we nu rondom ons zien: het Insectenmuseum, de Vlindertuin, het Blotevoetenpad, een toeristisch onthaal en een horecagedeelte. Lieteberg is goed gelegen want hier passeert het fietsroutenetwerk en starten tal van wandelingen. ”
Vernieuwd bezoekerscentrum
Balie
Het insectenmuseum ‘Entomopolis’ is een must. Het vertelt het verhaal van de microkosmos op een leuke en interactieve manier. Hier kom je alles te weten over de kriebelende insecten in de grote wereld. Tot september nog te bezoeken in zijn huidige opstelling, nadien krijgt het museum een nieuwe invulling. Hiervoor gaat Lieteberg in zee met het gerenommeerde scenografisch bureau Alfavision, marktleider inzake innovatieve technologische bezoekerservaringen met virtual en mixed reality in musea. De nieuwe tentoonstelling zal bezoekers toelaten te wandelen met de smartphone en op die manier 3D-hologrammen van dieren tot leven te brengen. De bezoekers kunnen de dieren ook vragen stellen over de flora en fauna van de verschillende biotopen van het Nationaal Park Hoge Kempen via een Chat’ogram. Door middel van AI worden die vragen dan beantwoord. Alle zintuigen zullen worden geprikkeld.
“En dat begint al bij de inkom,” vertelt Sofie Wyns, “Een moswand toont de mascotte Pier de mier, een grote mier die je meeneemt op tocht. De libellen aan het plafond wijzen de weg. We gaan inzetten op speels inzicht rond de biodiversiteit van deze regio, met het Nationaal Park als uniek gebied. Speels, maar toch wetenschappelijk onderbouwd. De educatieve kaart naar scholen toe moet voor meer verwondering zorgen en toelaten de verbanden te zien tussen de organismen en het Nationaal Park. We verwachten de opening van het nieuwe museum half februari volgend jaar.”
Insectenmuseum Entomopolis
Levende beestjes
Intussen kan men tot september nog terecht in Entomopolis voor de huidige tentoonstelling, die het leven van het insect als individu en als onderdeel van de sociale samenlevingsmodellen centraal stelt. Gekozen werd voor een thematische aanpak per zaal. In de eerste zaal worden de verhoudingen omgekeerd: wij zijn klein, de insecten groot. De tweede zaal toont de anatomie van de insecten, de structuren en extremiteiten, de plaats van de insecten in het dierrenrijk en de wijze waarop insecten zich ontwikkelen. In zaal 3 vallen meteen de terraria met levende beestjes op. Hier ontdek je ook de speciale eigenschappen van insecten en kan je je meten met insecten op vlak van hoogspringen en gewichtheffen. Tot slot kom je in de laatste zaal alles te weten over het belang van de insecten voor de mens. In september 2023, met de start van de verbouwingen, opende ook de Vlinderschatkamer van Lieteberg. In deze zaal krijg je een dieper inzicht in de delicate balans van ons ecosysteem en begrijp je waarom vlinders de graadmeter zijn van de gezondheid van ons milieu. Hiermee werd meteen de link gelegd naar het belang van biodiversiteit.
Blotevoetenpad
Blote voetenbrug
“Bezoekers kiezen vaak voor een combiticket, waarbij ze ook het Blotevoetenpad volgen. Dat bestaat intussen 25 jaar. Het was het eerste in Vlaanderen. Via een parcours van 3 kilometer kun je letterlijk aan den lijve ervaren wat het is om op blote voeten door de natuur te wandelen. Momenteel is het gesloten. Het pad heropent in maart. We gaan het tracé ook meenemen in het nieuwe verhaal door informatieve elementen toe te voegen. Denk bv. aan een bestuiversstand en aan infopanelen, waardoor je even blijft stilstaan en je nog meer verbonden voelt met de natuur. Zo kun je straks zowel binnen als buiten de natuur ten volle beleven.”
Heel wat van de plannen werden in 2022 in gang gezet door vorige directeur Wim Tollenaers (+). Zo ook de vernieuwde aanpak van de Vlindertuin. Die heropent in mei. “We plannen nog meer de inheemse soorten te ondersteunen. Jaarlijks gaat het immers bergaf met het vlinderbestand. En vlinders vormen de graadmeter hoe het met onze natuur is gesteld,” aldus Wyns. “We gaan de koepel veranderen, zodat de bezoekers de vlinders beter kunnen spotten. Overigens, zowel de bijen- als de vlinderstand worden onderhouden door vrijwilligers.”
Bistro Lieteberg
Belgische klassiekers
Bij Lieteberg zijn 17 betaalde krachten aan de slag. Het bezoekerscentrum is slechts 5 dagen per jaar gesloten. Vooral in het tweede kwartaal is het er drukker want dan komen veel scholen op bezoek en in het derde kwartaal zijn er de toeristen die hier van hun zomervakantie komen genieten.
“We hebben 2024 afgesloten met 96.000 bezoekers, maar door de nieuwe infrastructuur hopen we tot 120.000 te groeien.”
Al die bezoekers hebben wel een hongertje of lusten een natje. Daarom werd het vernieuwde horecagedeelte geopend. Dat wordt gerund door het sociaaleconomisch project van de vzw Arbeidskansen, een goede en duurzame aanvulling in het totaalconcept. Bistro Lieteberg is een zelfbedieningsbistro, vormgegeven door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hilaire Spreuwers, coördinator Horeca Arbeidskansen: “ De voorbereiding gebeurt in onze grootkeuken aan de Kieleberg in Bilzen. De afwerking gebeurt hier ter plekke. Dat doen we ook zo bij De Kolonie in As. We gaan 7/7 broodjes en warme maaltijden brengen. Het zijn Belgische klassiekers, zoals vidé, stoofvlees of balletjes in tomatensaus. Maar we hebben ook Limburgse streekproducten in huis, denk aan Limburgse brie of specialiteiten, zoals onze honing. En dan zijn er nog de suggesties. En Limburgse bieren, met daarbij het Lieteberg honingbier. De Bistro telt 80 zitplaatsen en er is een grasterras buiten. We starten met 5 medewerkers, maar in het hoogseizoen worden dat wellicht 10 mensen.”
Voor meer info: www.lieteberg.be – Perscontact: Heidi Pex via heidi@lieteberg.be
Tekst: Jempi Welkenhuyzen – foto’s: Jempi Welkenhuyzen en Moa Karlberg (Arbeidskansen)