16 dec Bierland België
Reis rond België in 365 bieren
Er zijn maar weinig zaken waar we het met zijn allen in dit politiek complexe land over eens zijn en waar tegenspraak niet op prijs wordt gesteld. Dat zijn: onze bieren. Geluksprofessoren hebben berekend dat ze een groot aandeel hebben in ons BNG of bruto nationaal geluk. Oké, de Rode Duivels, ja, die ook. In zijn recent verschenen boekwerk Bierland België neemt kenner Erik Verdonck de bierminnende medemens mee op een reis door een land dat met zijn misdadig-overdadig aantal bieren de hele wereld zoetjesaan alcoholischgewijs aan het ‘inpalmen’ is (pun not intended). Niet minder dan 371 bieren, te beginnen met een Premier Cru van de Abbaye d’Aulne (ADA) bij Thuin tot een Witte Pol, een Ardense Witte van Houffalize, passeren in dit boek de revue. Heel wat van de hier vermelde bieren zijn echte ‘monumenten’ die getuigen van het grote vakmanschap en de passie die onze bierbrouwers al vele generaties lang aan de dag leggen. Dat komt – en nu parafaseer ik even de auteur op p.116 – omdat onze brouwers koppig vastgehouden hebben aan onze traditionele bierstijlen, zonder meer ‘specialisten’ zijn op het vlak van vergistingstechnieken en rustig de tijd genomen hebben om topkwaliteit te ontwikkelen zonder evenwel te forceren of voor onbezonnen nieuwlichterij te kiezen. Maar dat er ook steeds meer ruimte is voor experiment bewijzen veel jonge, even gepassioneerde brouwers die aan de slag gaan met ‘dry hopping’, ‘barrel ageing’ en andere technieken die het klassieke brouwbeeld een modernere touch verlenen.
De Ronde van België voor dorstige kelen
Na een paar inleidende voorwoorden over de rijke geschiedenis van het brouwen van ons gerstenat volgt een uitgebreid overzicht van de meer dan 350 brouwerijen die ons land telt. Dat gaat van megabrouwerijen als AB InBev uit Leuven, Primus Haacht of Alken-Maes tot microbrouwerijen op bijv. de Tour en Taxis-site in Brussel, en alles daartussen. De bierronde van België start in Groot-Brussel en doet verder alle 10 provincies aan. In korte, verhalende teksten krijgt de lezer per provincie beknopte informatie over een plaatselijke brouwerij met de naam van de gebrouwen bieren, enkele bierweetjes en wist-je-datjes, soms een streepje geschiedenis en sporadisch wordt ook over de technische kant van het brouwproces zelf gerept. In mijn beoordeling van het lijvige boek zou ik een paar punten extra uitdelen als de auteur in een overzichtelijk kaderstuk ook even een paar technische aspecten van het brouwproces had toegelicht zoals o.a. het mouten van granen, schroten, maischen, hoppen, lageren, gisting, wort, geuze ‘steken’….
Een rijk gamma aan brouwstijlen of biertypes
Enige technische ondersteuning vindt de lezer wel in het uitgebreide hoofdstuk Reis rond België waarbij niet minder dan 32 bierstijlen die uniek zijn voor ons land, voorgesteld worden. Enkele namen: abdijbieren, trappisten, witbier, dubbel, tripel, Vlaams roodbruin, quadrupel, saison, geuze, oude kriek…. Na een korte uitleg bij elke stijl volgen dan een aantal bieren die tot die categorie behoren. Die worden dan op hun beurt volgens een vast stramien kort besproken. Neem nu Lambiek, een van de oudste Belgische bierstijlen en uniek omwille van de spontane vergisting door ‘wilde gisten’ die in de Zennevallei voorkomen. Wetenschappelijk staan ze onder de naam Brettanomyces bekend. Een voorbeeld op p.219 onder het nummer 213: De Cam Oude Lambiek. Na vermelding van de naam en het alcoholpercentage volgt een lapidaire subtekst ‘Het geheim van de geuzesteker’ gevolgd door een karakteristiek van het bier ‘Een blend van niet-gepasteuriseerde, drie jaar oude lambieken gerijpt op honderd jaar oude eikenhouten vaten’ waarna als afsluiter in cursief het oordeel van bierproever Luk De Raedemaker volgt: ‘Een fluweelzachte oude lambiek die neigt naar wijn, met impressies van appel tot calvados en sherry’. Poëtisch verwoord, dat wel, maar waar je nu precies in het boek die Oude Lambiek moet gaan zoeken, is een raadsel. Dat is voor mij meteen ook een manco van het boek. Je denkt bij ‘lambiek’ aan de streek rond Brussel en bladert terug naar het betreffende hoofdstuk vooraan in het boek, maar daar vind je De Cam niet. Dan maar naar Vlaams-Brabant en jawel, daar duikt de naam p.34 zowat en stoemelings op, maar niet vetgedrukt zoals dat met ‘sommige’ andere brouwerijen het geval is. Je leest dan dat ‘Lindemans nu wort levert aan de geuzestekerijen De Cam, 3 Fonteinen en Hanssens. Waar De Cam huist en welke bieren ze op de markt brengen, moet je zelf dan maar uitknobbelen. (Google leert me dat ik naar Gooik in het Pajottenland moet voor dat bier). Naar mijn gevoel maakt de auteur het zich iets te makkelijk als hij in zijn inleidende tekst op p. 16 de geïnteresseerde lezer het nuchtere advies geeft zich voor praktische informatie tot de website of Facebookpagina van de brouwerij te wenden. Een register achteraan met verwijzing naar de namen van de vermelde bieren, brouwerijen en enkele links ernaartoe lijkt me voor dit ambitieuze bierboek geen overbodige luxe.
Getest, geproefd en gesmaakt
Die tekortkoming belet me niet dit bierboek een uitstekend gedocumenteerde leidraad te vinden om in dat enorme aanbod je eigen bierspoor te trekken. Daarenboven oogt het boek erg aangenaam: de lay-out en de bladspiegel zijn luchtig en de teksten harmoniëren met de rustgevende, pastelkleurige of helder witte pagina’s. De vele honderden foto’s illustreren prima de vele facetten waarmee we het begrip ‘bierbeleving’ in ons land associëren. Dat gaat van perfecte uitgeschonken bieren met enthousiaste schuimkragen, portretten van genietende bierdrinkers, koperen brouwketels, vaten en foeders, tapkranen, gelagzalen, oude reclameborden en attributen uit de goeie ‘Vieux Temps’, overigens een ‘Spéciale Belge’, een van onze vele bierstijlen. Dat het broebelt en bruist in bierland België heeft de auteur met dit bierboek vlot en vloeiend aangetoond. Ad fundum.
Tekst: Erik Verdonck, Proefnotities Luk De Raedemaeker,
Lannoo, 2020, 304 blz., € 29,99 , ISBN 978 94 014 7192 3
Recensent: Guy Meus