04 dec Een leven op onze planeet
Een autobiografe van de 94 jarige David Attenborough, bioloog en vooral bekend dankzij zijn documentaires “Life on Earth’, ‘Blue Planet’ en ‘Frozen Planet’.
In het eerste hoofdstuk blikt hij terug op zijn fascinatie voor de natuur. Reeds als elfjarige zocht hij naar fossielen. Na zijn universitaire studies trad hij in dienst bij de BBC en presenteerde in de pioniersjaren van zwart-wit tv liveprogramma’s, o.a. met dieren uit de zoo in de tv-studio. In 1954 kreeg hij de gelegenheid om als begeleider op locatie mee te gaan filmen in Sierra Leone. Enkele dagen voor de uitzending werd de cineast ziek en begon Attenborough zijn carrière voor de camera.
De fascinatie voor de natuur werd ‘op hold’ gezet toen hij in 1965 gevraagd werd BBC2 als eerste kleurenzender in Engeland te leiden. Na 8 jaar kwam de natuurmicrobe terug aan zet en werd de serie ‘Life on Earth’ gestart.
In het tweede deel schetst hij in het kort de degradatie van de natuur sinds 1930 tot 2100 en daarna. Voor de 22e eeuw voorspelt hij een wereldwijde humanitaire crisis: een nooit geziene migratiegolf door de stijging van de zeespiegel met een massale migratie landinwaarts, inname van vruchtbare landbouwgronden en de opwarming van de aarde met 4°. Zijn voorstel: de biodiversiteit herstellen door de ‘wereld weer wild te maken’!
In het laatste hoofdstuk gaat hij op zoek naar oplossingen om terug naar een duurzaam bestaan te evolueren. Hierbij refereert hij naar het planetaire grenzenmodel dat in 2009 geïntroduceerd werd. Voor 9 factoren van menselijke activiteiten werden drempelwaarden vastgelegd. Deze factoren zijn: verlies van biodiversiteit, klimaatverandering, chemische vervuiling, ozonverlies, atmosferische aerosolen, oceaanverzuring, stikstof- en fosforgebruik, zoetwaterverbruik en verandering van grondgebruik (van natuur naar landbouwgrond).
Vier grenzen zijn al overschreden: klimaatverandering, biodiversiteit, landgebruik en gebruik van stikstof en fosfor.
Een treffend voorbeeld van het terugkeren naar een wildernis vindt hij in Pripyat nabij de ontplofte kerncentrale van Tsjernobyl. Sinds de evacuatie 34 jaar geleden heeft een bos met een aangroeiende populatie wilde dieren de verlaten stad overgenomen. ‘Hoe ernstig onze fouten zijn, de natuur lijkt ze ongedaan te kunnen maken, mits ze de kans krijgt.’
Attenborough legde de natuur in al haar schoonheid en diversiteit vast op de filmpelicule en de digitale film. Dit boek suggereert oplossingen voor de volgende generaties: zorg voor de natuur en de natuur zal voor jou zorgen!
Een uitgave van Luitingh-Sijthoff, 2020, 272 p., € 20, ISBN 978 90 245 9207 4 Recensent: Didier Van Houts