22 sep Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen heropent de deuren
De Hemelse zaal
Op 24 september zwaait het vernieuwde Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) de deuren open. Na elf jaar bouwen en renoveren ben je er weer welkom. De heropening wordt nu al hét culturele hoogtepunt van 2022 genoemd. De Vlaamse overheid investeerde 100 miljoen euro in de restauratie en de uitbreiding. Hiervoor krijgt men maar liefst 21.000 vierkante meter museum in ruil, goed voor 50 zalen en met 8400 stukken en zeven eeuwen topkunst is deze collectie de meest waardevolle van Vlaanderen. Onder de baseline ‘Het Schoonste Gevoel’ wordt de focus niet enkel meer op kennis vergaren gelegd, maar nog meer op beleven.
In de voorbije elf jaar werd het iconische, historisch gebouw van KMSKA gerenoveerd en er werd een nieuw hagelwit volume aan toegevoegd. De nieuwe toevoeging is een inbreiding in de historische patio’s. Hiervoor komt er 40 procent extra tentoonstellingsruimte bij. Het is duidelijk dat de directie internationale ambities koestert. Naast Londen, Parijs en New-York heeft Antwerpen nu een vaste plek in de internationale kunstwereld. “ Met 8400 stukken is de collectie van het KMSKA de grootste en waardevolste van Vlaanderen,” luist het. Die collectie is het resultaat van de eclectische smaak van verzamelaars en directeurs uit diverse tijdsperioden. Het oudste werk dateert uit de vroege 14e eeuw, het recentste van vandaag. Het museum bezit voornamelijk kunst uit ons land en de Zuidelijke Nederlanden, maar heeft ook een flink aantal internationale topstukken in bruikleen. Denk o.a. Dali, die van een uitzonderlijke kwaliteit getuigt. Of nog: Viola, Kokoschka en Berlinde De Bruyckere.
Andere presentatie
Algemeen Directeur Carmen Willems: “ We kozen er resoluut voor om de collectie te presenteren binnen twee grote periodes. De oude meesters worden gebracht in het historische deel, de modernen in het nieuwe volume. Binnen dit concept is James Ensor met zijn grootste collectie ter wereld de baanbreker en loopt de lijn van de moderne meesters tot Alechinsky. Ja zelfs tot vandaag. Denk aan het kleurenspel van Boy en Erik Stappaerts. Ook van Rik Wouters bezit het museum wereldwijd de grootste collectie. Daarnaast wordt het Belgische modernisme via l’ art pour l’ art breed opgevat. De drie zalen krijgen vorm rond thema’s als ‘licht, vorm en kleur’. Daar waar de oude kunst dan weer een rijkgevuld verleden overspant vanaf de 14e eeuw tot de 19e eeuw. Hier wordt niet meer chronologisch tewerk gegaan, maar toont de burgerlijke en de religieuze as thema’s. Denk aan ‘macht vs onmacht’ of de Madonna, waar Jean Fouquet tegen Van Eyck, Rubens, maar ook Tuymans en Marlene Dumas wordt gesteld.
Kidsproof
Interactie
“Een uitdagende, onconventionele en delicate evenwichtsoefening,” aldus Carmen Willems. Hierdoor nodigen we de bezoekers uit anders te kijken en meer te zien. We zetten meer in op beleving en interactie. We bevragen je als toeschouwer en willen je ontroeren of verbazen. Via de museum-app en de verdiepende schermen duik je in de meesterwerken. Hoorspelen en audiotours trekken je mee in kunstzinnige verhalen. Zo krijg je een echte aha-erlebnis. Of je wandelt in virtual reality door het imposante schildersatelier van de oude meesters. Die app is overigens ook je gps, want je kunt hier wel eens de weg kwijt raken. Ook kinderen willen we triggeren. Met ‘De Tien’ creëerden we samen met het operahuis De Munt tien verassende installaties doorheen het museum. De inspiratie haalden we uit opmerkelijke details in de schilderijen. De werken nodigen uit om anders naar kunst te kijken. Bij elke installatie horen creatieve opdrachten voor de kids, verzameld in een gratis boekje.”
Artist in residence
Het museum is nooit af. Daar zorgen de zgn. ‘artist in residence’ voor. 22 kunstenaars, groepen en collectieven dompelen zich 5 jaar lang onder in de collectie. Ze laten zich inspireren door de werken of het gebouw en geven er hun hedendaagse interpretatie aan in woord, muziek, beeld of een voorstelling. Tijdens het traject hebben ze elkaar ook al gevonden, naar verluidt. Samen met de feedback van de bezoekers moeten ze het KMSKA dagelijks verbeteren. Ook de Antwerpenaar zelf wordt daarin betrokken, als we burgemeester Bart De Wever mogen geloven: “ Dit is een locatie waar veel dramatische geschiedenis is geschreven. Hier wordt Antwerpenaar verteld wie wij zijn om te herkennen en te worden,” aldus De Wever. Dat bevestigt ook minister-president Jan jambon: “Musea zijn het levende geheugen van generaties die inspelen op de ontwikkelingen in de samenleving. Voor mij is zo’n Rubenszaal dé placet to be. Rubens benadrukt de grandeur van alle Vlaamse Meesters die hier tentoon gesteld worden.
Tuin
Het verhaal van het KMSKA start eigenlijk al buiten. Want de museumtuin is meteen ook de eerste museumzaal. Je wandelt hier tussen tal van indrukwekkende sculpturen uit de collectie. Maar bovenal is deze groene oase een plek die de mensen uit de buurt van de Leopold de Waelplaats samenbrengt. Een rustpunt op het bruisende Zuid.
Madonna
Na afloop tip ik je het Grand Café, restaurant en bar Madonna. Zowel goed voor een snelle hap als een uitstekende lunch of fine dining ’s avonds. Maar ook welkom zo blijkt voor een kop koffie. Voor het restaurant wordt aangeraden te reserveren. Jan Jacobs is de drijvende kracht achter Madonna. Hij is ook bekend van het restaurant Fiera in de Handelsbeurs. Bedoeling is dat chef Wesley een link weet te leggen tussen de kaart en de kunstcollectie. Niet moeilijk als James Ensor een werk heeft dat ‘ De Oestereetster’ heet en Joachim De Beuckelaer een prachtig werk ‘Groentenmarkt’ schilderde.
Praktisch
Je tickets reserveren, je museumroute uitstippelen, dat doe je best vooraf. Je betaalt op voorhand en ontvangt je tickets per email. Je kiest ook het tijdslot van je bezoek. Je kunt elk half uur starten en voor een bezoek trek je best twee uur tijd uit. Er zijn diverse tarieven. De openingsuren zijn van maandag tm vrijdag 10u tot 17 u. Op donderdag tot 22 u. Weekend: tot 18u. Tot 8 januari is je ticket ook geldig in andere musea of krijg je korting. Het museum ligt aan de Leopold de Waelplaats 2, Antwerpen-Zuid. Er zijn verschillende bus- en tramhaltes vlakbij. Zelf nam ik aan de Opera tramlijn 1 naar het Zuid. Maar je kunt ook kortbij het station de Metro nemen: Station Diamant naar de Groenplaats en daar overstappen richting het Museum. Wie met de wagen komt raad ik de P&R-parkings aan. Voor meer info: www.kmska.be of 03.224.73.00
Perscontact: Lore Jans lore.jans@kmska.be
Tekst : Jempi Welkenhuyzen
Foto’s : Anne Marie Jacob