01 aug Leuven en zijn colleges
Trefpunt van intellectueel leven in de Nederlanden (1425-1797)
Een onderbelicht facet van de Leuvense universiteit zijn de colleges: in het straatbeeld duiken zij wel op, maar over hun geschiedenis is relatief weinig geweten.
De auteur Edward De Maesschalck was al in zijn studententijd geïnteresseerd in de Leuvense colleges; zijn licentiethesis en zijn doctoraat handelden erover. Nu publiceerde hij er een totaaloverzicht gaande van 1425 tot 1797 (afschaffing van de Leuvense universiteit door het Frans bewind).
De universiteit van Leuven werd gesticht in 1425, het eerste college in 1491 (het Kruisherencollege) en het tweede in 1573 het Premonstreitcollege waarvan de gebouwen nog in de Naamsestraat te zien zijn. Maar eerst waren er kostscholen (hospices/pedagogies)) waar de toekomstige studenten het Latijn, de onderwijstaal aan de universiteit, onder de knie moesten krijgen. Een weldoener schonk zijn nalatenschap voor de oprichting van een college. Het allereerste werd gesticht in 1254 door Robert de Sorbon in Parijs en arme studenten kregen er gratis kost en inwoon. Meestal gaven de stichters wel aan wie toegelaten werd tot hun colleges: familieleden, streekgenoten, …
De auteur schetst in een vijftal hoofdstukken de evolutie van de colleges tussen 1425 en 1797: doorheen de jaren van de contrareformatie, de problemen met jansenisten en jezuïeten, de belegeringen van Leuven, de pest, ….
Een hoofdstuk handelt over het dagelijks leven in de Leuvense colleges met aan het hoofd een president (meestal levenslang benoemd), de dagorde, tucht en straffen, maaltijden en tafelgebruiken, …
Verder vind je een overzicht van de bewaarde collegegebouwen en een collegewandeling langs 32 gebouwen geïllustreerd met foto’s en met vermelding ‘toegang tot binnenplaats’.
In de uitgebreide bijlagen staat informatie over alle gestichte colleges, het aantal bursalen, een rangorde van de colleges volgens vermogen, …
Dit boek voegt boeiende facetten toe aan de kennis van het universitair leven in Leuven en bij de collegewandeling krijgen nieuwe inzichten in het leven van een student in de XVe tot XVIIIe eeuw vorm.
Een uitgave van Sterck & De Vreese, 2021, 368 p., € 39,95,
ISBN 9789056157005
Recensent: Didier Van Houts