08 sep Nieuwe start voor de steenbakkerijsite Verstrepen in Noeveren als Brik Boom
Het gehucht Noeveren in Boom vertelt als geen ander het nog steeds levende verhaal van het steenbakkersverleden van de Rupelstreek. Het is er letterlijk wandelen (of fietsen) terug in de tijd: het ontgonnen landschap met de smalle straatjes met arbeidershuisjes slingerend tussen de restanten van verschillende steenbakkerijen met hun ovens, schrijnwerkerijen en droogloodsen. Je kan je volledig inleven in wat ooit kenmerkend was voor de hele Rupelstreek. Toch steekt er vanaf nu één site met kop en schouders bovenuit: de voormalige EMABB-site, direct opvallend vanaf je de smalle weg van Noeveren binnenkomt.
Zicht binnenin de schrijnwerkerij, nu infocentrum.
De vroegere steen- en pannenbakkerij Verstrepen vormt een mooi complex van arbeiderswoningen, een schrijnwerkerij, een paardenstal, bureaus en een gigantische ringoven met bijhorende schoorsteen. Dateren is moeilijk maar de schrijnwerkerij gaat al zeker terug tot 1830 en is daardoor wellicht het oudste deel van de site. Ze is sinds 2005 dan ook geklasseerd als beschermd monument.
Hoewel nog lang werkzaam als steenbakkerij (mogelijk omdat de ringoven een hoog technologische waarde had) kon de latere eigenaar Novobric en nadien Lauwers niet meer op tegen de veranderde economische omstandigheden en sloot (als één van de laatste in de streek) zijn deuren in 1981. De site was gedoemd om te verdwijnen zoals zovele andere steenbakkerijen in de streek het bedrijf reeds voorgegaan waren, was het niet dat de vzw EMABB (Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen) besloot om dit te voorkomen door in 1993 de site aan te kopen. Niet gemakkelijk want de vzw steunde volledig op subsidies en vrijwilligers en inkomsten werden vergaard via gidsbeurten in Noeveren en de Rupelstreek.
Zicht op de arbeiderswoningen en het bezoekerscafé ‘De paardenstal’.
Sinds de aankoop werd er op de site met man en macht door vrijwilligers gewerkt om stuk voor stuk de verschillende gebouwen te renoveren. Arbeiderswoningen werden kijkwoningen voor het museum of bieden plaats voor het materiaal en de vrijwilligerswerking. De paardenstal werd ingericht als bezoekers/ontvangstcentrum voor groepen en museumcafé. De bureaus zelf bleven bureaus voor de werking van de vzw maar werden op de zolderruimte omgevormd tot tentoonstellingsruimte met kleine vergadermogelijkheid. De schrijnwerkerij werd nog wel gebruikt als activiteitenruimte tijdens events op de site, maar kon niet opgenomen worden in de gegidste rondleidingen op de site, die ondertussen meer bekend geraakte als de EMABB-site.
De ringoven bleek echter het grootste pijnpunt. Ondanks vele ideeën voor het hergebruik van dit unieke gebouw kostte de restauratie ervan teveel geld om dit door de vzw alleen te dragen. Onderin de ringoven stond de permanente tentoonstelling omtrent het baksteenverleden wat bij de rondleidingen weer tot leven kwam door de enthousiaste gidsen. Maar het gebouw takelde af en er moest dringend geïnvesteerd worden. In 2018 werd de eerste stap in die richting gezet door de aankoop van de site door de gemeente Boom, maar terug in erfpacht overgedragen aan EMABB om de werking te blijven garanderen.
Afgevaardigden van de organiserende verenigingen en mede-investeerders.
Nog een partner werd gevonden in Stichting Kempens Landschap. Weliswaar een beetje raar dat ‘Kempens Landschap’ tot in de Rupelstreek een samenwerking opzet, maar de bedoeling van deze Stichting is in de gehele provincie Antwerpen waardevolle historische landschappen en open ruimte te bewaren of te redden. Met de EMABB-site zette de Stichting zijn eerste stappen in Boom, samen met de Franse vijvers in het gemeentelijk park. Met nog een toezegging van een premie van het Vlaams agentschap Onroerend Erfgoed en steunende op het vele vrijwilligerswerk kon de restauratie van de ringoven en de schrijnwerkerij aangevat worden met een herbestemming van beide gebouwen. De schrijnwerkerij is nu omgevormd tot een infocentrum. De ringoven werd bezoekerscentrum en opgesplitst met onderaan tentoonstellingsruimte en op de verdieping (of onder de pannen dus) drie ruimten: het oude gerestaureerde deel (met museumfunctie), een ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen en een polyvalente zaal. Hierdoor kunnen nieuwe bronnen van inkomsten aangeboord worden.
Feestelijke opening van de site met vuurspektakel.
Om de nieuwe start van de site kracht bij te zetten werd ook een nieuwe naam gekozen en zo zal men over de site voortaan spreken als Brik Boom. De plechtige opening gebeurde op donderdag 8 september ll. en opening voor het grote publiek vond plaats tijdens Open Monumentendag op 11 september ll.
Het toeristische infopunt in de schrijnwerkerij kan vrij bezocht worden. De volledige site kan begeleid door gidsen beleefd worden. Individuele bezoekers kunnen van april tot en met oktober elke zondag van 14.00 u tot 17.00 u de site bezoeken of van november tot en met maart elke tweede zondag van de maand van 14.00 u tot 17.00 u. Laatste toegang is telkens om 16.00 u. Groepsbezoeken kunnen het hele jaar door en kunnen ter plaatse op de site gebeuren of uitgebreid worden met wandelingen door de wijk Noeveren of tochten door de Rupelstreek. Reservaties gebeuren via info@brikboom.be. Meer informatie over formules, mogelijkheden en prijzen kan men terugvinden op www.brikboom.be of via contact via mail of telefonisch op +32 (0)3 888 15 58
Adres van de site: Noeveren 67 te 2850 Boom
Perscontacten:
Luc Verbeeck (EMABB vzw) voorzitter@emabb.be
Philippe De Backer ((Stichting Kempens Landschap) philippe.Debacker@kempenslandschap.be
Verslag en foto’s: Ivo Siebens