05 apr Oudste Vlaamse Ganzenbord
Speelgoedmuseum Mechelen pakt uit met een unieke primeur: het oudste ganzenspel van Vlaanderen wordt er tentoongesteld. Dit zeldzame met de hand ingekleurde exemplaar werd midden 17de eeuw in Antwerpen gegraveerd door Johannes Christoffel Jegher. Door zijn kwetsbaarheid is het bord slechts drie maanden (april tot einde juni) te bewonderen in het Speelgoedmuseum. Daarna keert het terug naar Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen waar het veilig wordt opgeborgen om het zo goed mogelijk te bewaren.
Een tijdloos spel met een rijke geschiedenis
Het ganzenspel is veel meer dan een eenvoudig dobbelspel. Het symboliseert de reis van het leven, waarin geluk en tegenslagen elkaar afwisselen. De dobbelsteen bepaalt je lot, terwijl je onderweg obstakels zoals de brug, de gevangenis en het doolhof moet trotseren. De 63 vakjes zijn geen toeval: het getal is het product van de magische cijfers 7 en 9, die symbool staan voor geluk.
“De vitrine opstelling in ons vernieuwde museum leent zich perfect voor het tijdelijk tentoonstellen van topstukken als dit ganzenbord. ”, vertelt directeur Niek De Meester. “Sinds de 17de eeuw is het ganzenspel niet meer weg te denken uit onze spelcultuur.
“Het houtblok waarmee de speelprent werd gedrukt, is midden 17de eeuw gemaakt door Johannes Christoffel Jegher”, zegt Steven Van Impe, conservator van de Erfgoedbibliotheek. De prent van Jegher moet gemaakt zijn tussen 1713 en 1717. Ze is echter gedrukt met een houtblok van rond 1650. Het gebeurt wel meer dat oude houtblokken generaties lang opnieuw gebruikt worden.
Het spel is gekleefd in het ‘Het boeck Poperye’, dat allerlei prenten van de 17de tot 19de eeuw bevat. “Dit ganzenbord is een prachtig voorbeeld van de rijke Vlaamse druktraditie en de culturele impact die het spel door de eeuwen heen heeft gehad,” zegt Steven Van Impe, conservator oude drukken bij de Hendrik Conscience Erfgoedbibliotheek. “Het is fantastisch dat Speelgoedmuseum Mechelen dit erfgoed in de kijker zet.”
Levend ganzenbord en Erfgoeddag
Speelgoedmuseum Mechelen haalt het ganzenbord niet alleen uit bewaring om tentoon te stellen, maar brengt het ook tot leven. Voor de toegang van het speelgoedmuseum en aan de ‘kiss & ride’ van het station, kunnen bezoekers over een levensgroot ganzenbord stappen en zelf pion worden in het spel. In een interactieve workshop speel je het klassieke ganzenbord en ontdek je andere spelletjes die erop geïnspireerd zijn.
Erfgoeddag
Op zondag 27 april, Erfgoeddag, neemt het museum je samen met de stadsgidsen van Mechelen mee op een speelse ontdekkingstocht. Waarom telt een ganzenbord precies 63 vakjes? Wat betekenen de symbolen onderweg? Tijdens een gratis stadswandeling krijg je de antwoorden en beleef je het spel op een nieuwe manier. De wandeling start in het museum, waar je het oudste exemplaar van dit tijdloze spel van dichtbij kan bewonderen.
Dit voorjaar draait alles rond het ganzenbord in Speelgoedmuseum Mechelen. Of je nu komt kijken naar het oudste exemplaar, meespeelt op het levensgrote bord of de symboliek ontdekt tijdens de speelwandeling.
Praktisch:
Speelgoedmuseum Mechelen, Station Mechelen: Koning Albertplein 2B, 2800 Mechelen www.speelgoedmuseum.be
Communicatiemedewerkers: Silvie Strobbe en Elise Coudré: communicatie@speelgoedmuseum.be
Tekst en Foto’s: Marc Declercq