04 mrt Slow Travel
Beleef en ontdek de wereld in je eigen tempo
Slowreizen, slowreizigers, slowavonturen: in je goeie ouwe Van Dale zul je deze ‘flitsende’ neologismen nog niet tegenkomen, maar als je het pas verschenen boek Slow Travel van de Engels-Australische reisjournaliste Penny Watson opslaat, weet je meteen waar het om gaat. ‘Als ik denk aan mijn schoolgaande jeugd’, dan herinner ik me dat je voor een ‘slow’ (of ‘plakker’ in het jargon) pijlsnel moest zijn als je de knapste griet van de dansvloer wou plukken. En dan die trage dus…en de wereld stond even stil. Dat is ook de teneur in het boek van Penny Watson die ons in haar lijvige boek laat kennismaken met een andere, tragere manier van reizen die meer zou aansluiten bij de behoeften en verlangens van de moderne mens. Dat die vaak erg jachtig en lichtjes gehypet door het leven suist, extra bewapend met elektronische munitie om vooral niets ‘belangrijks’ te missen, kunnen we overal, en niet het minst bij onszelf, constateren. Maar wat is het precies, dat trage reizen? De auteur omschrijft het in haar inleiding als ‘een reiservaring die meeslepender, nieuwsgieriger, authentieker en interactiever is; het is reizen om lichaam en geest te transformeren via contact met mensen en plaatsen’. Het is volgens haar een vorm van onthechting – en ze gaat verder – ‘die terug te zien is in lifestyletrends als wellness, mindfulness, holistische gezondheid, fitness, duurzaamheid en zelfs geluk’. Dure woorden toch, denkt deze nuchter ingestelde mens dan, die tijdens zijn reizen, en wel zonder noemenswaardig cerebraal gegoochel tussen lichaam en geest, een heel pak authentieke ervaringen en waardevolle ontmoetingen rijker geworden is.
Go slow: mogelijkheden zat
De ‘meer doordachte en diepzinnige manier van reizen’ die de auteur zich al missie gesteld heeft, krijgt in haar boek na een wat drammerige inleiding vorm in een aantal hoofdstukken waarin ze de lezer informatie en tips aan de hand doet om het slowreizen in de praktijk om te zetten. Heel ordelijk of overzichtelijk is die inhoud niet want naast afgebakende thema’s zoals slow travel met de trein (‘Maak sporen’), te voet (‘Te voet), op het water (‘Blijven drijven’), per fiets of met de auto (‘Roadtripping’), culinaire reizen (‘Slowfood’), zijn er tal van tussengeschoven hoofdstukken die allemaal wel iets met het hoofdthema te maken hebben. Dat kan gaan over het gepaste tijdstip om een slowreis te maken, slowtochten in verre oorden, schuilplaatsen, bosbaden, urban slow (rust in grote steden), digital detox (Unplugged) en veel meer. Daartussen plaatst de auteur nog enkele interviews met een -haar bekende- zeiler, ‘slowfietser’, reizende sociaal ondernemer, een microavonturier en een ‘urban rewilder’. Voor meer duiding van die laatste trend in de zweverige queeste naar je eigen, diepste, innerlijkste ik en ‘de verbinding die je maakt met de aarde, met elkaar en met onze eigen wilde aard’ verwijs ik graag naar het interview zelf op p.182. Na elk slow travel-hoofdthema laat de auteur een reeks voorbeelden of mogelijkheden volgen voor dat type van reizen. Jannen met de pet zoals schrijver dezes hoeven zich niet te veel illusies te maken over de voorgestelde bestemmingen vanwege heel ver en de vloek van de lege portemonnee. Een trage en budgetvriendelijke treinreis met de historische bietentrein in de Zak van Zuid-Beveland of een ritje met de Vennbahn in de Oostkantons zul je in het boek niet aantreffen, maar prestigieuzer treinavonturen met The Ghan en de Indian Pacific in Australië, de Belmond Andean Explorer in Peru, de Bloutrein in Zuid-Afrika, de Coastal Pacific in Nieuw-Zeeland, de Rocky Mountaineer in Canada of de Eastern & Oriental Express in Thailand en Singapore vinden in het boek moeiteloos hun plaats. Lekker traag, dat wel, maar niet voor elke beurs. Behalve de reizen waar je voelt dat de auteur ze zelf gemaakt heeft – en dat zijn er heel wat – lijken de andere teksten mooi overgeschreven uit een of andere brochure van de organisator die met naam en toenaam (én webstek) in de tekst vermeld wordt.
Lay-out en taalgebruik
Over de weinig overzichtelijke en te drukke inhoudstafel hadden we het al. Ook de vormgeving (‘prachtig’ volgens de achterflap) laat te wensen over. Die is erg rommelig door de verschillende door elkaar gebruikte lettertypes, de drukke titels en subtitels vol telexachtige opsommingen. Een voorbeeld op p.33 in groot lettertype en vet:’ 365 Dagen: Ultimate Around The World Wellness Trip, Wereldwijd’. Gelukkig worden de vele teksten gelardeerd met een groot aantal foto’s die voor enige rust op de te drukke bladspiegel zorgen. Vooral de grote panoramische foto’s, meestal van landschappen, zijn mooi en wegdromerig. Jammer is wel dat heel wat foto’s in de tekst inspringen of in elkaar haken wat samen met de wisselende lettergroottes en vetgedrukte titels een prettig leesbeeld in de weg staan. Ook wat taal betreft is er een en ander aan te merken. Een schoonheidsprijs voor verzorgd, helder en aantrekkelijk Nederlands zal dit boek in geen geval krijgen. Een voorbeeldje op p.56 met als (belerende) titel VERANDER. ‘Groepsreizen zijn altijd aan het veranderen. Die nieuwste ontwikkeling – diepgaande wellnesservaringen – combineert indrukwekkende activiteiten en bezichtigingen met mogelijkheden om lichaam, geest en ziel te verkwikken. Het is een kans om weer contact te krijgen met jezelf en de wereld door een goed evenwicht te krijgen tussen reizen en de tijd nemen’. Oei, daar gaat dat leuke leesavondje ‘slow reading’. Komt dat soort zinnen uit de pen van de auteur of moeten we met de vinger wijzen naar de vertaler, in dit geval het vertaalbureau Textcase uit Deventer. Zijn dat ronduit onbekwame vertalers of hebben ze daar de Engelse tekst snel even door de vertaalmolen van Google Translate gedraaid? Lees mee op p.110 voor een staaltje van taalmist en -vervuiling. ‘Een roadtrip is een archetypisch avontuur, een overgangsrite, een recht van overpad over asfalt door een onbekend gebied waarna je misschien wel meer over jezelf hebt geleerd’. Hallo corrector of eindredacteur? Of in keivette tekst op p.111: ‘Fietsers hebben het voordeel van onderhoud van hun conditie, de zon op hun gezicht en dat gevoel van vrijheid’. En dat storende en ergerlijke taalgebruik duikt om de haverklap op, een blamage voor het vertalersmetier en voor de taalminnende lezer. Misschien wordt bij een volgende editie met dit soort schoonheidsfouten rekening gehouden want het opzet van de auteur, verwoord op de flaptekst, is absoluut een nobele gedachte: ‘Daadwerkelijk een stapje terug doen en de tijd nemen om de eb en de vloed van het reizen (sic) te omarmen, vergt een meer en diepzinnige manier van reizen’.
Terra-Lannoo, 2021, 200 p, € 29,99, ISBN 978 908 989 83 57
Recensent: Guy Meus