04 okt Street Art Guide to Paris
Straatkunst als uiting van een eigentijdse cultuur
Tenzij je lange tijd in een uitgeholde boom gelogeerd hebt zul je in het stadsbeeld van vandaag het fenomeen dat street art of urban art genoemd wordt, vast wel opgemerkt hebben. In nagenoeg elke stad zie je streetartartiesten aan het werk. In de beginjaren gebeurde dat meestal illegaal, tegenwoordig vaak met openlijke steun en subsidies van plaatselijke overheden en de non-profitsector, kwestie van het sociale weefsel te verstevigen. Enthousiast fleuren ze doordeweekse gebouwen, gevels en saaie muren op met creatieve, kleurrijke werkjes. Of je er voor-of tegenstander van bent, zeker is dat de betere streetart – niet het amateuristische geklieder van taggers in spoorwegtunnels en op treinstellen – aan een onstuitbare opmars bezig is. De exploten van de inmiddels beroemde Banksy die al eens spectaculair durft uit te pakken (denk aan zijn Girl with a Balloon metingebouwde papierversnipperaar dat recent bij Sotheby voor 1,5 miljoen euro geveild werd) zullen aan de popularisering van het streetartconcept niet vreemd zijn.
Streetart in Parijs in een handig gidsje
Liefhebbers van het genre zullen zich ongetwijfeld verkneukelen bij het doorbladeren van het fris ogende en hippe gidsje van de hand van de Franse Stéphanie Lombard dat recent bij Editions Gallimard verscheen. Uitgeverij Lannoo liet het meteen in het Engels vertalen. Lombard stippelde een tiental wandelingen uit, de meeste in hartje Parijs, enkele in de banlieues zoals Vitry, Montreuil, Aubervilliers of Saint-Denis, waarbij ze op de eerste plaats de streetartadept (maar ook de leek in het vak) vakkundig door een ongelooflijk rijk en uitgebreid streetartdecor gidst. Elke wandeling, bijv. in overbekende wijken als Le Marais, Montmartre of Oberkampf, laat de auteur in haar gids voorafgegaan door een handige plattegrond waarop de uitgeschreven route netjes in oranje wordt ingekleurd. De route zelf is voorzien van een nummering (zwarte cirkel) waar je dan de werken van de respectieve artiesten te zien krijgt. De nummering in een witte cirkel verwijst naar locaties die je onderweg desgewenst kunt meepikken. Dat kan bijv. een leuk café zijn, een wijnbar, een restaurant, een bookshop, een park, zwembad of museum. Daarover, maar ook over evenementen, festivals, workshops en kunstgalerieën, vindt de lezer summiere informatie onder het kopje useful addresses. In de rubriek zoom in on wordt nader ingezoomd op bekende concerttempels of verenigingen die streetartinitiatieven in goede banen leiden. Voorafgaand aan de beschreven route vermeldt de auteur telkens hoe lang je over elke route doet (meestal te voet, maar er zijn ook verplaatsingen per gehuurde fiets mogelijk of stukjes met de metro) en van welke artiesten je werk te zien krijgt. Dat zijn er velen en kenners weten wellicht van wanten, maar een leek (zoals deze recensent) zal zich bij namen (tags, veel aka’s) als Jef Aérosol, Choofy, Chet, Invader, Fred Le Chavalier, C+S, TocToc, Vinnie, Gregos, Wabi-Sabi, Mesnager, Le CyKlop weinig kunnen voorstellen. Wellicht gebeurt dat later wel na vele uren turen naar muren en gevels waar de werken je blik treffen. En daar zitten, tenminste als ik de honderden foto’s in deze gids aandachtig bekijk, heuse pareltjes tussen. Te oordelen naar het groot aantal actieve artiesten en de enorme publieke ruimte die hen ter beschikking wordt gesteld, lijkt Parijs me wel het mekka van de street art te zijn.
Variatie van thema’s en technieken
Wat bij het bekijken van de foto’s in de gids meteen opvalt is de enorme variatie aan technieken, stijlen, procédés en werkwijzen die in street art painting gangbaar zijn. Om er een paar te noemen: tags, graffiti, muurschilderingen of murals, collages, mozaïeken, pixeling, belettering, portretten, stickers, sjablonen of stencils en krijttekeningen. Ook de inspiratiebronnen van de straatkunstartiesten zijn schier onuitputtelijk. Zowel maatschappelijke en politieke issues (tolerantie, vrijheid, mensenrechten, milieu, natuur) als onderwerpen die verwijzen naar pakweg de reclame-en de modewereld, de popcultuur (Warhol), de music scene (hiphop, rap, indie…), comics en tattoos passeren de revue. Voor hen die meer willen weten over enkele artiesten met een zekere faam in de urban art scene schetst de auteur per wandeling een korte biografie in de rubriek Artist in the spotlight en onder het kopje In conversation leer je meer over wat de kunstenaar drijft en voor welk grafisch concept hij kiest. Elk hoofdstuk of route wordt afgesloten met een toepasselijke ‘wall’ die twee pagina’s beslaat met daarop een reeks foto’s die je onderweg misschien ‘de pas afgesneden’ hebben.
Doorgewinterde Parijsfanaten die hun geliefde stad eens vanuit een andere invalshoek willen bekijken en met name die van de ietwat eigenzinnige, maar verrassend creatieve wereld van de street art, worden met deze verhelderende gids beslist op het goede spoor gezet. En zoals eerder gezegd: wat uit het wervelende en broeierige brein van de betere artiest ontsnapt, is vaak ronduit fascinerend.
Uitgeverij Lannoo, Engelstalig, 2020, 174 p., € 18,99, ISBN 978 94 014 698 21
Recensent: Guy Meus